TerraNova
New member
Yükseköğretim Konseyi (YÖK) Başkanlığında, Marmara Denizi’nde yaşanan müsilaj (deniz salyası) sıkıntısına ait üniversitelerde yürütülen bilimsel çalışmalar ile bu çalışma neticelerindan çıkan tedbirler görüşüldü.
Yükseköğretim Heyeti Lideri Prof. Dr. Yekta Saraç’ın başkanlığındaki, “Denizlerimizdeki Müsilaj Sıkıntısına Yönelik Akademik Çalışmaların Kıymetlendirme Toplantısı”na, Bandırma Onyedi Eylül, Çanakkale Onsekiz Mart, Gebze Teknik, İstanbul Teknik, İstanbul, Orta Doğu Teknik, Piri Reis, Tekirdağ Namık Kemal ve Yıldız Teknik üniversitelerinden ilgili fakültelerin dekanlarının yanı sıra mevzuyla ilgili alanda şahsen çalışmalar yürüten akademisyenler katıldı.
görüşmede, Saraç’ın konuşmasının akabinde, müsilaj meselesine ait üniversitelerdeki akademik çalışmalar değerlendirildi, sıkıntının tahliline yönelik önerilen bilimsel prosedürler ele alındı.
Marmara Denizi’nin dijital ikizi çıkarılacak
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Salihoğlu, ODTÜ Bilim Gemisi ile Türkiye denizlerinde çalışmalar yürüttüklerini ve Marmara Denizi’ndeki değişimlerin berbata gittiğini bir müddetdir gözlemlediklerini söylemiş oldu.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığının, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü uyumunda, 2017’den bu yana yürüttüğü Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi’nde, Marmara Denizi’nin dijital ikizini ortaya koymayı amaçladıklarını bildiren Salihoğlu, bu biçimdece denizin farklı tesirler altında nasıl değişeceğini modeller üzerinde gösterebileceklerini aktardı.
Marmara ile ilgili çalışan tüm kurumlar ile bir ortada, ortak data tabanı ve model oluşturduklarını anlatan Salihoğlu, ODTÜ olarak öngörülerinin, Etraf ve Şehircilik Bakanlığının deklare ettiğı acil aksiyon planına girdiğini tabir etti. Prof. Dr. Salihoğlu, aksiyon planının, bilime dayalı olduğunu, buna katkı vermekten memnuniyet duyduklarını lisana getirdi.
Salihoğlu, ODTÜ Bilim Gemisi ile Marmara’dan topladıkları datalara ait şu ayrıntıları verdi:
“Çalışmalarımız sürüyor, tüm denizi taramıştık, artık tekrar taramamız istendi. 100’den çok istasyonda devam ediyoruz. Son duruma bakıldığında, müsilaj etkin olarak devam ediyor, yüzeyde oksijen yüksek ancak 25 metrenin altında fazlaca süratli azalıyor. Bu kadar azalmaları olağanda nazaranmezsiniz, oksijen azalması önemli boyutta tüm basende var. Optik aygıtlarla yaptığımız gözlemlerde, müsilajın deniz yüzeyinin altında da epey ağır olduğunu görüyoruz ve risk sürüyor.”
Barış Salihoğlu, sıkıntıya tahlil olarak görüşlerini sıralarken, üniversitelerdeki deniz bilimlerinin güçlendirilmesi gerektiğini, YÖK’ün 100/2000 burs programının, sayı ve burs ölçüsünde artış beklediklerini lisana getirdi. Prof. Dr. Salihoğlu, şunları kaydetti:
“Müsilaj olmasaydı tahminen deniz anası patlaması, tahminen hidrojen sülfür patlaması olacaktı, denizin sıhhati bozulunca, bunun sonuçları oluyor. Marmara ve tüm denizlerimizin sıhhati için, yükseköğretim stratejileri ortasında milletlerarasılaşma da kıymetli bir yer tutuyor. Müsilaj işin görünen yüzü ve kararı, denizleri bütünlükçü olarak ele almamız gerekiyor ve nasıl daha sağlıklı hale getirebiliriz, bunlara yönelik programlar ve ilerleme sağlamamız gerekiyor. Buna yönelik, bütünleşik bir deniz bilimi yükseköğrenim stratejisi geliştirilebilir. Bu da daha sağlıklı ve mavi, ekonomik kalkınmayı da destekleyici fonksiyonu olan bir program olarak ortaya çıkabilir.”
“Ekonomik gelir getiren balıklarımızı kaybetmişiz”
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melek Okyar, Marmara Denizi’ndeki müsilaj sıkıntısını “çevre felaketi” olarak nitelendirdi.
Okyar, YÖK Lideri Yekta Saraç’a, bu olayda hassasiyet göstererek Türkiye’nin pahalı eğitimcilerini bir ortaya toplaması ötürüsıyla teşekkür etti.
Marmara’nın kirliliğinin, etrafındaki ağır sanayi ve nüfus niçiniyle yüksek olduğuna dikkati çeken Okyar, habitat kaybı, yabancı ve istilacı cinsler, plastik ve mikroplastik kirliliği, çok balıkçılık ve deniz nakliyatının ekolojik problemlerin oluşmasına niye olduğunu vurguladı.
Bu sisteme birinci yansıyı, besin zincirinin üzerindeki kılıç balığı, orkinos ve uskumru balıklarının verdiğini ve kirlenmeye bağlı olarak oksijene hassas olan bu tiplerin ortamdan çekildiğini belirten Okyar, şunları söylemiş oldu:
“Bunun yanında, çok deniz anası artışları ve Marmara Denizi’nde bahar aylarında sık rastladığımız çok alg artışına bağlı, denizin kırmızı-turuncu renge büründüğü red-tide denilen kırmızı çizgi olayı da görülüyor. Bunlar fırsatçı çeşitler tarafınca gerçekleştiriliyor. Ekonomik gelir getiren balıklarımızı kaybetmişiz, onun yerine yazılı hani balığı denilen, ekonomik bedeli olmayan yeni bir balık çeşidi baskın hale geçmiş, deniz kirpisi organizmalardan ağır olarak toplanmaya başlamış.”
Birinci müsilaj olayının, 2007 Ekim ayında, İzmit ve Erdek Körfezi’nde görüldüğüne işaret eden Okyar, bunun akabinde müsilajın yıkıcı etkisinin Ocak 2008’de İzmit Körfezi’nde görülmeye başladığını anlattı.
İstanbul Üniversitesi olarak TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ile ortak çalışarak olayı araştırdıklarını belirten Melek Okyar, “Dip suyunda artık oksijenin, canlı hayatı için kritik olan düzeyin altında seyrettiğini fark ettik. 2007-2008’deki periyotta denizden aldığımız örneklere bakıldığında, deniz suyunda da bulunan bakterilerin müsilajda daha etkin hale geçtiğini gördük.” bilgisini paylaştı.
Prof. Dr. Okyar, müsilajın, “turizmde azalmaya, balık stoklarının ve denizdeki oksijenin azalmasına, deniz teknelerinin soğutma suyu deliklerinin tıkanmasına, biyoçeşitliliğin daha da azalmasına niye olacağını” aktardı.
Marmara Denizi’ndeki meselelerin ortadan kaldırılması için kısa, orta ve uzun vadede yapılacak çalışmalara da değinen Okyar, şu tekliflerde bulundu:
“Deniz bilimleri alanında yetişmiş elemanlara ve genç arkadaşlara muhtaçlığımız var. Bu tarafta YÖK 100/2000 Programı ile bize bu mevzuda dayanak olacak genç arkadaşlar geliyor. Kısa vadede müsilajın süratli biçimde kimyasal yapısının çözülmesi, karakterizasyonunun öğrenilerek bertaraf edilmesi istikametinde çalışmalar yapılmalı. Buna niye olan çeşitler hakkında çalışmalar yapılmalı. Orta vadede bu olayın olmasında asıl sebeplerden tahminen de başrolü oynayan havzalardan gelen girdilerin ve yüklerin takibinin yapılması gerekiyor. Derelerin ve havzaların denetim altına alınması lazım. Arıtma sistemlerinin sürdürülebilir olması lazım. Uzun vadede ise deniz ekosistem ve balık stoklarının incelenmesi, meteorolojik verilerin izlenmesi ve modelleme yapılıp geleceğe yönelik bir plan oluşturmamız gerekiyor.”
YÖK yetkilileri, toplantı daha sonrasında oluşturulacak bilimsel kıymetlendirme raporunun, YÖK Lideri Prof. Dr. Yekta Saraç başkanlığındaki akademik heyet tarafınca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulacağını, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki görüşme daha sonrasında, sonuç bildirgesinin YÖK tarafınca kamuoyu ile paylaşılacağını bildirdi.
Yükseköğretim Heyeti Lideri Prof. Dr. Yekta Saraç’ın başkanlığındaki, “Denizlerimizdeki Müsilaj Sıkıntısına Yönelik Akademik Çalışmaların Kıymetlendirme Toplantısı”na, Bandırma Onyedi Eylül, Çanakkale Onsekiz Mart, Gebze Teknik, İstanbul Teknik, İstanbul, Orta Doğu Teknik, Piri Reis, Tekirdağ Namık Kemal ve Yıldız Teknik üniversitelerinden ilgili fakültelerin dekanlarının yanı sıra mevzuyla ilgili alanda şahsen çalışmalar yürüten akademisyenler katıldı.
görüşmede, Saraç’ın konuşmasının akabinde, müsilaj meselesine ait üniversitelerdeki akademik çalışmalar değerlendirildi, sıkıntının tahliline yönelik önerilen bilimsel prosedürler ele alındı.
Marmara Denizi’nin dijital ikizi çıkarılacak
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Salihoğlu, ODTÜ Bilim Gemisi ile Türkiye denizlerinde çalışmalar yürüttüklerini ve Marmara Denizi’ndeki değişimlerin berbata gittiğini bir müddetdir gözlemlediklerini söylemiş oldu.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığının, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü uyumunda, 2017’den bu yana yürüttüğü Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi’nde, Marmara Denizi’nin dijital ikizini ortaya koymayı amaçladıklarını bildiren Salihoğlu, bu biçimdece denizin farklı tesirler altında nasıl değişeceğini modeller üzerinde gösterebileceklerini aktardı.
Marmara ile ilgili çalışan tüm kurumlar ile bir ortada, ortak data tabanı ve model oluşturduklarını anlatan Salihoğlu, ODTÜ olarak öngörülerinin, Etraf ve Şehircilik Bakanlığının deklare ettiğı acil aksiyon planına girdiğini tabir etti. Prof. Dr. Salihoğlu, aksiyon planının, bilime dayalı olduğunu, buna katkı vermekten memnuniyet duyduklarını lisana getirdi.
Salihoğlu, ODTÜ Bilim Gemisi ile Marmara’dan topladıkları datalara ait şu ayrıntıları verdi:
“Çalışmalarımız sürüyor, tüm denizi taramıştık, artık tekrar taramamız istendi. 100’den çok istasyonda devam ediyoruz. Son duruma bakıldığında, müsilaj etkin olarak devam ediyor, yüzeyde oksijen yüksek ancak 25 metrenin altında fazlaca süratli azalıyor. Bu kadar azalmaları olağanda nazaranmezsiniz, oksijen azalması önemli boyutta tüm basende var. Optik aygıtlarla yaptığımız gözlemlerde, müsilajın deniz yüzeyinin altında da epey ağır olduğunu görüyoruz ve risk sürüyor.”
Barış Salihoğlu, sıkıntıya tahlil olarak görüşlerini sıralarken, üniversitelerdeki deniz bilimlerinin güçlendirilmesi gerektiğini, YÖK’ün 100/2000 burs programının, sayı ve burs ölçüsünde artış beklediklerini lisana getirdi. Prof. Dr. Salihoğlu, şunları kaydetti:
“Müsilaj olmasaydı tahminen deniz anası patlaması, tahminen hidrojen sülfür patlaması olacaktı, denizin sıhhati bozulunca, bunun sonuçları oluyor. Marmara ve tüm denizlerimizin sıhhati için, yükseköğretim stratejileri ortasında milletlerarasılaşma da kıymetli bir yer tutuyor. Müsilaj işin görünen yüzü ve kararı, denizleri bütünlükçü olarak ele almamız gerekiyor ve nasıl daha sağlıklı hale getirebiliriz, bunlara yönelik programlar ve ilerleme sağlamamız gerekiyor. Buna yönelik, bütünleşik bir deniz bilimi yükseköğrenim stratejisi geliştirilebilir. Bu da daha sağlıklı ve mavi, ekonomik kalkınmayı da destekleyici fonksiyonu olan bir program olarak ortaya çıkabilir.”
“Ekonomik gelir getiren balıklarımızı kaybetmişiz”
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melek Okyar, Marmara Denizi’ndeki müsilaj sıkıntısını “çevre felaketi” olarak nitelendirdi.
Okyar, YÖK Lideri Yekta Saraç’a, bu olayda hassasiyet göstererek Türkiye’nin pahalı eğitimcilerini bir ortaya toplaması ötürüsıyla teşekkür etti.
Marmara’nın kirliliğinin, etrafındaki ağır sanayi ve nüfus niçiniyle yüksek olduğuna dikkati çeken Okyar, habitat kaybı, yabancı ve istilacı cinsler, plastik ve mikroplastik kirliliği, çok balıkçılık ve deniz nakliyatının ekolojik problemlerin oluşmasına niye olduğunu vurguladı.
Bu sisteme birinci yansıyı, besin zincirinin üzerindeki kılıç balığı, orkinos ve uskumru balıklarının verdiğini ve kirlenmeye bağlı olarak oksijene hassas olan bu tiplerin ortamdan çekildiğini belirten Okyar, şunları söylemiş oldu:
“Bunun yanında, çok deniz anası artışları ve Marmara Denizi’nde bahar aylarında sık rastladığımız çok alg artışına bağlı, denizin kırmızı-turuncu renge büründüğü red-tide denilen kırmızı çizgi olayı da görülüyor. Bunlar fırsatçı çeşitler tarafınca gerçekleştiriliyor. Ekonomik gelir getiren balıklarımızı kaybetmişiz, onun yerine yazılı hani balığı denilen, ekonomik bedeli olmayan yeni bir balık çeşidi baskın hale geçmiş, deniz kirpisi organizmalardan ağır olarak toplanmaya başlamış.”
Birinci müsilaj olayının, 2007 Ekim ayında, İzmit ve Erdek Körfezi’nde görüldüğüne işaret eden Okyar, bunun akabinde müsilajın yıkıcı etkisinin Ocak 2008’de İzmit Körfezi’nde görülmeye başladığını anlattı.
İstanbul Üniversitesi olarak TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ile ortak çalışarak olayı araştırdıklarını belirten Melek Okyar, “Dip suyunda artık oksijenin, canlı hayatı için kritik olan düzeyin altında seyrettiğini fark ettik. 2007-2008’deki periyotta denizden aldığımız örneklere bakıldığında, deniz suyunda da bulunan bakterilerin müsilajda daha etkin hale geçtiğini gördük.” bilgisini paylaştı.
Prof. Dr. Okyar, müsilajın, “turizmde azalmaya, balık stoklarının ve denizdeki oksijenin azalmasına, deniz teknelerinin soğutma suyu deliklerinin tıkanmasına, biyoçeşitliliğin daha da azalmasına niye olacağını” aktardı.
Marmara Denizi’ndeki meselelerin ortadan kaldırılması için kısa, orta ve uzun vadede yapılacak çalışmalara da değinen Okyar, şu tekliflerde bulundu:
“Deniz bilimleri alanında yetişmiş elemanlara ve genç arkadaşlara muhtaçlığımız var. Bu tarafta YÖK 100/2000 Programı ile bize bu mevzuda dayanak olacak genç arkadaşlar geliyor. Kısa vadede müsilajın süratli biçimde kimyasal yapısının çözülmesi, karakterizasyonunun öğrenilerek bertaraf edilmesi istikametinde çalışmalar yapılmalı. Buna niye olan çeşitler hakkında çalışmalar yapılmalı. Orta vadede bu olayın olmasında asıl sebeplerden tahminen de başrolü oynayan havzalardan gelen girdilerin ve yüklerin takibinin yapılması gerekiyor. Derelerin ve havzaların denetim altına alınması lazım. Arıtma sistemlerinin sürdürülebilir olması lazım. Uzun vadede ise deniz ekosistem ve balık stoklarının incelenmesi, meteorolojik verilerin izlenmesi ve modelleme yapılıp geleceğe yönelik bir plan oluşturmamız gerekiyor.”
YÖK yetkilileri, toplantı daha sonrasında oluşturulacak bilimsel kıymetlendirme raporunun, YÖK Lideri Prof. Dr. Yekta Saraç başkanlığındaki akademik heyet tarafınca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulacağını, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki görüşme daha sonrasında, sonuç bildirgesinin YÖK tarafınca kamuoyu ile paylaşılacağını bildirdi.