TerraNova
New member
Ela Erozan Gürsel – Datassist Bordro Servisi/İnovasyon Araştırmacısı
Her sene yılbaşında yeni yılda yapacağımız değişiklikleri umutla planlarız. Mesleğimizde ilerlemek, yeni müşteriler kazanmak, mesken almak, sağlıklı beslenmek, spor yapmak vs. şahsi gelişime kıymet verdiğimiz son periyotta kendimize yatırım yapmak, sevdiğimiz bir hobiye başlamak, tabiat yürüyüşleri yapmak yahut daha teknik tarafta olan ve daima ertelediğiniz gitar çalmak yahut yeni bir yabancı lisan öğrenmek üzere alanlara eğiliriz. Kelam yabancı lisana gelince, o lisan ne kadar hayatımızın arasındayse, onu öğrenmek o kadar kolay olur. niye? Zira işimizde yahut toplumsal etrafımızda doğan gereksinimlerden öğrenme sonucu alırsınız ve ömür üslubunu o istikamette değiştirmek için istekli olursunuz. Gereksinimler ve istekliliği birleşince epeyce daha süratli ve kolay bir biçimde yol alırsınız.
Yabancı lisan deyince en korkutucu alanlar dilbilgisi ve söz bilgisi olur. O denli bir kısır döngüdür ki, lisan bilgisini geliştirmeden cümle kuramazsınız, cümle kurmak ve bir adım daha ileri gidip diyalog kurmak için söz bilgisine gereksiniminiz vardır. Olağan bir de telaff uz ve dinlediğini manaya kısmı varki, ana lisanında konuşan birfazlacalarının suratına yetişmek ve söylemiş olduklerini anlayıp yanıt vermek hiç de kolay değildir. Tüm bu mahzurlara karşın, bir kültürü lisanında anlamak, Montaigne’nin denemelerini Fransızca, Shakespeare’nin Hamlet’ini İngilizce, Saramago’nun Körlük kitabını Portekizce okumak büyük bir ayrıcalıktır, öbür bir dünyaya açılır, muharririn ortasında yaşadığı toplumu kendi görgüleri, adetleri, inanışları içerisinde görme ve manaya talihiniz olur. Bu romantik ve edebi yaklaşımın yanında, zihniniz daha esnek düşünmeye, tek doğrunun sizin yetiştirildiğiniz biçimde olmayabileceğini görürsünüz. Bu da gerek iş hayatınızda, gerek akademik gerekse özel hayatınızda büyük bir kazanımdır.
DOĞAL LİSAN EDİNME TEORİSİ
Birçoğumuzun inandığının bilakis, yeni bir yabancı lisan öğrenmek için, vilayetle de ortaokul sıralarına dönüp, söz ezberlemek ve gramer kurallarını anlamaya çalışmak gerekmiyor. Gelin Amerikalı dilbilimci University of Southern California’dan Prof. Stephen Krashen’in lisan edinme teorisine kulak verelim. Lisan edinme teorisi, yabancı lisan öğrenirken, dilbilgisinden çok, o lisanda etkileşime odaklanmakta. İngilizce konuşuyor musunuz sorusuna birçoğumuz verdiği kötü değil, sıkıntımı anlatıyorum yanıtı vardır ya, işte lisan edinmek bunun üzerine şurası. Nasıl konuşuyoruz? Bildirisi vermeye ve almaya odaklı bir diyalog kuruyoruz. Sözleri her vakit gerçek seçemeyebiliyoruz, tahminen fiilleri yanlışsız vakitte yahut bireyde çekmiyoruz, ya da sıradan yanlışlar yapıyoruz lakin konuşmaktan ve ‘derdimizi anlatmaktan’ çekinmiyoruz. En yanlışsız söz, dilbilgisi ve telaff uz yoksa, konuşmam demiyoruz. Anlaşılabilen girdi (comprehensible input) ile kişi manalı bir konuşma gerçekleştirmeyi hedefl iyor. Bu gaye, çocukluğumuzda doğal olarak duyarak öğrendiğimiz ana lisanımızı öğrenme metoduna misal. Formal olmayan, gerilimden uzak rahat ortamlarda, kimsenin kimseyi düzeltmediği bir tertipte özgürce konuşup, manalı diyaloglar üretmeye çalışıyorsunuz.
MANAYA ODAKLI LİSAN EDİNME YETİ EDİNME ODAKLI ÖĞRENMEYE KARŞI
2015 yılında Krashen British Council’ın organize ettiği, Yıldız Teknik Üniversitesi’nde, dilbilimci ve İngilizce öğretmenlerine verdiği konuşmada, lisan öğrenmeyle ilgili iki hipotezin yıllardır birbiriyle savaş halinde olduğunu söyler. Bir yanda, manaya odaklı doğal lisan edinme, öbür yanda okullarda öğretilen dilbilgisi ve sözcük bilgisine dayanan yeti edinme hipotezi. Lisan öğrenme süreci ve bu süreçten keyif alma manasında büsbütün zıt zıta iki hipotez. Manaya hipotezinde, duyduğunuzu anladıkça, dediğiniz kelimeyi karşınızdaki anladıkça, büyük bir tatmin duygusu yaşarsınız. İlgilendiğiniz hususlarla kitap okumak, sinema izlemek, kıssalar dinlemek, lisanını öğrendiğiniz lisanın külçeşidini tanımak ile, anında memnunluk duyarsınız. O lisanı yaşayarak, paylaşarak, modülü olarak yaşarsınız. Vilayetle de o toplumun ortasında olmanız da gerekmez, bunu konutunuzun konforunda YouTube’dan haber kanalı izleyerek de yapabilirsiniz, internet üzerinden tanıştığınız o lisanı anadili olarak konuşan bir arkadaş edinerek de. Bu lisan edinme sürecinden ne kadar keyif alırsanız, o lisanı konuşur hale gelmeniz, o kadar kolay ve tatmin edici bir müddetç haline gelir. Bir lisanı konuşma memnunluğunu gramer kurallarıyla ertelemez, kuralları ezberlemek yerine, kullanarak hayata geçirirsiniz. Burada kıymetli olan, anlaşılabilir ve enteresan içeriğe ulaşabilmeniz. Ve de daima gözünüzde büyüyen klasik okul sisteminde, sizi bunaltan, sıkan ezberleme ve daha sonrasında hatırlayamama kısır döngüsüne girmemiş olursunuz. Lisan öğrenme kazankazan bir müddetç haline gelir.
PODCAST VE YOUTUBE KANALLARI
Yabancı lisan edinmenizi kolaylaştıracak başlangıçtan ileri düzeye birkaç podcast ve YouTube kanalını deneyebilir, fiyatsız olarak öğrenmek istediğiniz lisanda süratli bir ilerleme kaydedebilirsiniz.
İngilizce: ESLPod
Almanca: German with Genie
Fransızca: InnerFrench
İtalyanca: Learn Italian with Lucrezia
İspanyolca: Espanol con Juan
Portekizce: Learn Portuguese with Leo
Çince: Learn Chinese with Movies
OKUMAK GÜÇLÜ BİR ANLAŞILABİLEN GİRDİ
Krashen’in lisan edinme tekniğinden okuma alışkanlığımızı geliştirmemiz de mümkün. Bilhassa gece yatmadan hemilk evvel yapılan okumanın, tabir yetimize tesiri büyük. Krashen’e nazaran, okuma ve yazma yetimizin sorumlusu, zevk için okuduğumuz kitaplar.
Lisana ne kadar hakim olduğumuz, söz dağarcığımız, grameri gerçek kullanmamız daima okumaya bağlı. Rastgele bir okuma değil, kendi seçtiğimiz kitapları isteyerek okuma. Bilim kurgu, edebiyat, tansiyon, şiir, tarih… hangi mevzuya boş vaktinizi ayırmak isterseniz. Krashen’in öğrencilerinin gerçekleştirdikleri kimi çalışmalar zevk için yabancı lisanda kitap okuyanların birebir lisanı anadili olarak konuşanlara göre, daha geniş bir söz dağarcığı olduğunu göstermekte.
Krashen kendi seçtiğiniz kitabı okumanın yanında, dar okumanın (narrow reading) lisan edinmeye katkısından kelam ediyor. Dar okuma, bir müellifin tüm kitaplarını okumak, bir kitap serisinin tüm serisini okumak. Âlâ okurlar dar okuma yapanlar ve okudukları mevzuyu A’dan Z’ye bilmek isteyenler.
Yeni yıl maksatlarınız içinde, yeni bir lisan öğrenmek var ise, artık planlarınızı geciktirmeyin. Krashen’in kazan-kazan lisan edinme metoduyla ilgi alanlarınızla ilgili okuyarak, izleyerek, konuşarak o daima öğrenmek istediğiniz yabancı lisanı edinin. Bol öğrenmeli bir 2022 diliyorum.
Her sene yılbaşında yeni yılda yapacağımız değişiklikleri umutla planlarız. Mesleğimizde ilerlemek, yeni müşteriler kazanmak, mesken almak, sağlıklı beslenmek, spor yapmak vs. şahsi gelişime kıymet verdiğimiz son periyotta kendimize yatırım yapmak, sevdiğimiz bir hobiye başlamak, tabiat yürüyüşleri yapmak yahut daha teknik tarafta olan ve daima ertelediğiniz gitar çalmak yahut yeni bir yabancı lisan öğrenmek üzere alanlara eğiliriz. Kelam yabancı lisana gelince, o lisan ne kadar hayatımızın arasındayse, onu öğrenmek o kadar kolay olur. niye? Zira işimizde yahut toplumsal etrafımızda doğan gereksinimlerden öğrenme sonucu alırsınız ve ömür üslubunu o istikamette değiştirmek için istekli olursunuz. Gereksinimler ve istekliliği birleşince epeyce daha süratli ve kolay bir biçimde yol alırsınız.
Yabancı lisan deyince en korkutucu alanlar dilbilgisi ve söz bilgisi olur. O denli bir kısır döngüdür ki, lisan bilgisini geliştirmeden cümle kuramazsınız, cümle kurmak ve bir adım daha ileri gidip diyalog kurmak için söz bilgisine gereksiniminiz vardır. Olağan bir de telaff uz ve dinlediğini manaya kısmı varki, ana lisanında konuşan birfazlacalarının suratına yetişmek ve söylemiş olduklerini anlayıp yanıt vermek hiç de kolay değildir. Tüm bu mahzurlara karşın, bir kültürü lisanında anlamak, Montaigne’nin denemelerini Fransızca, Shakespeare’nin Hamlet’ini İngilizce, Saramago’nun Körlük kitabını Portekizce okumak büyük bir ayrıcalıktır, öbür bir dünyaya açılır, muharririn ortasında yaşadığı toplumu kendi görgüleri, adetleri, inanışları içerisinde görme ve manaya talihiniz olur. Bu romantik ve edebi yaklaşımın yanında, zihniniz daha esnek düşünmeye, tek doğrunun sizin yetiştirildiğiniz biçimde olmayabileceğini görürsünüz. Bu da gerek iş hayatınızda, gerek akademik gerekse özel hayatınızda büyük bir kazanımdır.
DOĞAL LİSAN EDİNME TEORİSİ
Birçoğumuzun inandığının bilakis, yeni bir yabancı lisan öğrenmek için, vilayetle de ortaokul sıralarına dönüp, söz ezberlemek ve gramer kurallarını anlamaya çalışmak gerekmiyor. Gelin Amerikalı dilbilimci University of Southern California’dan Prof. Stephen Krashen’in lisan edinme teorisine kulak verelim. Lisan edinme teorisi, yabancı lisan öğrenirken, dilbilgisinden çok, o lisanda etkileşime odaklanmakta. İngilizce konuşuyor musunuz sorusuna birçoğumuz verdiği kötü değil, sıkıntımı anlatıyorum yanıtı vardır ya, işte lisan edinmek bunun üzerine şurası. Nasıl konuşuyoruz? Bildirisi vermeye ve almaya odaklı bir diyalog kuruyoruz. Sözleri her vakit gerçek seçemeyebiliyoruz, tahminen fiilleri yanlışsız vakitte yahut bireyde çekmiyoruz, ya da sıradan yanlışlar yapıyoruz lakin konuşmaktan ve ‘derdimizi anlatmaktan’ çekinmiyoruz. En yanlışsız söz, dilbilgisi ve telaff uz yoksa, konuşmam demiyoruz. Anlaşılabilen girdi (comprehensible input) ile kişi manalı bir konuşma gerçekleştirmeyi hedefl iyor. Bu gaye, çocukluğumuzda doğal olarak duyarak öğrendiğimiz ana lisanımızı öğrenme metoduna misal. Formal olmayan, gerilimden uzak rahat ortamlarda, kimsenin kimseyi düzeltmediği bir tertipte özgürce konuşup, manalı diyaloglar üretmeye çalışıyorsunuz.
MANAYA ODAKLI LİSAN EDİNME YETİ EDİNME ODAKLI ÖĞRENMEYE KARŞI
2015 yılında Krashen British Council’ın organize ettiği, Yıldız Teknik Üniversitesi’nde, dilbilimci ve İngilizce öğretmenlerine verdiği konuşmada, lisan öğrenmeyle ilgili iki hipotezin yıllardır birbiriyle savaş halinde olduğunu söyler. Bir yanda, manaya odaklı doğal lisan edinme, öbür yanda okullarda öğretilen dilbilgisi ve sözcük bilgisine dayanan yeti edinme hipotezi. Lisan öğrenme süreci ve bu süreçten keyif alma manasında büsbütün zıt zıta iki hipotez. Manaya hipotezinde, duyduğunuzu anladıkça, dediğiniz kelimeyi karşınızdaki anladıkça, büyük bir tatmin duygusu yaşarsınız. İlgilendiğiniz hususlarla kitap okumak, sinema izlemek, kıssalar dinlemek, lisanını öğrendiğiniz lisanın külçeşidini tanımak ile, anında memnunluk duyarsınız. O lisanı yaşayarak, paylaşarak, modülü olarak yaşarsınız. Vilayetle de o toplumun ortasında olmanız da gerekmez, bunu konutunuzun konforunda YouTube’dan haber kanalı izleyerek de yapabilirsiniz, internet üzerinden tanıştığınız o lisanı anadili olarak konuşan bir arkadaş edinerek de. Bu lisan edinme sürecinden ne kadar keyif alırsanız, o lisanı konuşur hale gelmeniz, o kadar kolay ve tatmin edici bir müddetç haline gelir. Bir lisanı konuşma memnunluğunu gramer kurallarıyla ertelemez, kuralları ezberlemek yerine, kullanarak hayata geçirirsiniz. Burada kıymetli olan, anlaşılabilir ve enteresan içeriğe ulaşabilmeniz. Ve de daima gözünüzde büyüyen klasik okul sisteminde, sizi bunaltan, sıkan ezberleme ve daha sonrasında hatırlayamama kısır döngüsüne girmemiş olursunuz. Lisan öğrenme kazankazan bir müddetç haline gelir.
PODCAST VE YOUTUBE KANALLARI
Yabancı lisan edinmenizi kolaylaştıracak başlangıçtan ileri düzeye birkaç podcast ve YouTube kanalını deneyebilir, fiyatsız olarak öğrenmek istediğiniz lisanda süratli bir ilerleme kaydedebilirsiniz.
İngilizce: ESLPod
Almanca: German with Genie
Fransızca: InnerFrench
İtalyanca: Learn Italian with Lucrezia
İspanyolca: Espanol con Juan
Portekizce: Learn Portuguese with Leo
Çince: Learn Chinese with Movies
OKUMAK GÜÇLÜ BİR ANLAŞILABİLEN GİRDİ
Krashen’in lisan edinme tekniğinden okuma alışkanlığımızı geliştirmemiz de mümkün. Bilhassa gece yatmadan hemilk evvel yapılan okumanın, tabir yetimize tesiri büyük. Krashen’e nazaran, okuma ve yazma yetimizin sorumlusu, zevk için okuduğumuz kitaplar.
Lisana ne kadar hakim olduğumuz, söz dağarcığımız, grameri gerçek kullanmamız daima okumaya bağlı. Rastgele bir okuma değil, kendi seçtiğimiz kitapları isteyerek okuma. Bilim kurgu, edebiyat, tansiyon, şiir, tarih… hangi mevzuya boş vaktinizi ayırmak isterseniz. Krashen’in öğrencilerinin gerçekleştirdikleri kimi çalışmalar zevk için yabancı lisanda kitap okuyanların birebir lisanı anadili olarak konuşanlara göre, daha geniş bir söz dağarcığı olduğunu göstermekte.
Krashen kendi seçtiğiniz kitabı okumanın yanında, dar okumanın (narrow reading) lisan edinmeye katkısından kelam ediyor. Dar okuma, bir müellifin tüm kitaplarını okumak, bir kitap serisinin tüm serisini okumak. Âlâ okurlar dar okuma yapanlar ve okudukları mevzuyu A’dan Z’ye bilmek isteyenler.
Yeni yıl maksatlarınız içinde, yeni bir lisan öğrenmek var ise, artık planlarınızı geciktirmeyin. Krashen’in kazan-kazan lisan edinme metoduyla ilgi alanlarınızla ilgili okuyarak, izleyerek, konuşarak o daima öğrenmek istediğiniz yabancı lisanı edinin. Bol öğrenmeli bir 2022 diliyorum.