Ukrayna ekonomisi savaşa uyum sağladıkça toparlanmaya başlıyor

FreeDoom

New member
Geçen yıl Rus kuvvetleri işgalin başlangıcında Kiev’e yaklaşırken, Ukrayna’nın başkentindeki popüler bir fırın olan Zavertailo’nun çalışanları dükkanı kapattı ve şehri savunan askerler için bedava salata yapmaya başladı. Kiev civarındaki çatışmalar şiddetlendikçe malzeme azaldı ve yöneticilerin çalışanların maaşlarını ödemeye devam etmesi nedeniyle fırının mali durumu çöktü.

Fırının kurucusu Anna Zavertailo, “İş tamamen durma noktasına geldi ve herhangi bir gelir beklenmiyordu” dedi. “İşi yavaş yavaş tekrar çalışır duruma getirmek çok fazla çalışma gerektirdi.”

Ama işe yaradı. Bu bahar, Zavertailo, başkentteki yaşamın yavaş yavaş savaş zamanı koşullarına uyum sağlaması ve bir tür rutine dönmesi nedeniyle artan müşteri talebinin teşvikiyle Kiev’de ikinci bir fırın açtı. Zavertailo’nun baş işletme sorumlusu Viktoriia Kolomiiets, “Bizim için yeni fırsatlar açıldı” dedi.

Fırının genişlemesi, Ukrayna’daki mütevazı da olsa daha geniş bir ekonomik toparlanmanın parçası. Her ne kadar Ukrayna’nın ekonomik üretimi hâlâ savaş öncesine göre önemli ölçüde düşük olsa da (ekonomi geçen yıl Rusya’nın tam kapsamlı işgalinden sonra üçte bir oranında küçüldü), Dünya Bankası’nın tahminine göre bu yıl yüzde 3,5 oranında büyümesi bekleniyor. Genişleme, yurt içi harcamalardaki artışla sağlanıyor ve istikrarlı bir dış mali yardım akışıyla destekleniyor.


Ekonomistler, Ukrayna ekonomisinin savaş öncesi seviyelere dönmesinin uzun yıllar alacağını öngörüyor ve yoğun çatışmaların olduğu bir dönemde tahminlerin belirsiz olması muhtemel. Ülkenin harap olmuş şehirlerinin yüksek maliyetli yeniden inşası, savaş devam ettikçe büyümeye devam edecek olan hükümet açığı ve savaştan kaçan Ukraynalıların göçünden kaynaklanan iş gücü sıkıntısı ve çalışma çağındaki vatandaşların seferber edilmesinin savaşa yol açması da dahil olmak üzere çok büyük zorluklar bizi bekliyor. BT.

Yine de yerel analistler ve iş adamları, yaklaşık 20 ay süren savaşın ardından bir dayanıklılık ve göreceli istikrar duygusunun hakim olduğunu, bunun da tüketici ve yatırımcı güvenini artırdığını söylüyor.

Kiev merkezli yatırım bankası Dragon Capital’in baş ekonomisti Olena Bilan, “Ukrayna ekonomisi savaşa uyum sağlıyor” dedi. İnsanların “tasarruf modundan” artık “daha rahat hissettikleri ve daha fazla harcamaya başladıkları” bir duruma geçtiklerini ekledi.


Dünya Bankası yakın tarihli bir raporunda, Ukrayna’da özel tüketimin geçen yıl çeyrekten fazla daralmanın ardından bu yıl yüzde 5 oranında artacağını tahmin etti. Kiev ve Dnipro gibi savaş bölgesinden uzak ama hâlâ Rus hava saldırılarının tehdidi altında olan şehirlerde müşteriler yeniden açılan restoranlara dönüyor ve alışverişlerine devam ediyor.


Geleneksel işlemeli Ukrayna gömlekleri olan vyshyvankas’ı üreten Etnodim’in kurucusu Andriy Cherukha, “Bugün çoğu Ukraynalı için savaşın uzayabileceği ve bu yeni koşullarda yaşamaya devam etmeleri gerektiği açık” dedi. Mağazasındaki satışların, kısmen artan vatanseverlik nedeniyle bu yıl geçen yıla göre üç kat arttığını söyledi.

Bay Cherukha, Ukraynalıların “çalışmaya ve gerekli görülmeyebilecek ancak normallik duygusunu sürdürmenin bir yolu olan kıyafet ve diğer eşyaları satın almaya devam ettiklerini” ekledi.

Kiev’in popüler Podil semtindeki First Point Espresso Bar’ın ortak sahibi Olga Kustenko, insanların savaşla başa çıkabilmek için rutinlere ihtiyacı olduğunu söyledi. Müşterilerin kafesine döndüğünü çünkü takılmak için tanıdık bir yer istediklerini söyledi. Artan talebi karşılamak için bu baharda ikinci bir kafe açtı.

Beklenenden yüksek harcamalar finansal kurumların ekonomik tahminlerini yükseltmelerine yol açtı. Geçtiğimiz hafta Uluslararası Para Fonu, ülkenin toplam üretiminin bu yıl yüzde 2 artacağını öngördü; bu, Dünya Bankası’nın tahmininden biraz daha az iyimser olsa da, başlangıçtaki yüzde 3’lük düşüş tahminine göre önemli bir gelişmeydi.

Elbette Ukrayna ekonomisi, savaşın ilk yılında ülkenin en önemli varlıklarının yok edilmesinin ardından düşük bir tabandan büyüyor. Ukrayna’nın çelik üretiminin beşte birini oluşturan Azovstal çelik fabrikası, geçen yıl Mariupol savaşında yıkıldı.


Üretim genellikle hükümetin zorunlu kıldığı askeri üretim nedeniyle şişirildiğinden, büyüme oranları bir ülkenin ekonomik sağlığının savaş zamanında bile zayıf bir göstergesi olabilir. Ukrayna hükümeti bütçesinin çoğunu ordu maaşlarının ödenmesine ve silah üretiminin desteklenmesine ayırdı.

Ancak ekonomistler, Moskova’nın enerji altyapısına yönelik kış kampanyasına rağmen Ukrayna’nın elektrik akışını sürdürmesi gibi savaş zamanındaki çeşitli zorluklara uyum sağlama yeteneğinin, ekonomiyi istikrar yoluna sokmaya yardımcı olduğunu söylüyor.


Dragon Capital’den Bayan Bilan, “Şubat ortasından bu yana elektrik kesintisi yaşamadık” dedi. “Üretimi artıran ilk olumlu faktör bu oldu.”

Dirençliliğin bir başka işareti olarak, Ukrayna geçen ay 110.000 megavatsaatten fazla elektrik ihraç etti; bu 2023 yılı için rekor bir miktardır. Bu miktarın çoğu ülkenin nükleer santrallerinde üretilmekteydi; ancak bu, Rusya nükleer enerji santralini başlatmadan önce hâlâ ülkenin elektrik ihracatının yalnızca bir kısmını temsil ediyordu. Enerji sistemlerine saldırılar başladı.


Kiev merkezli Ekonomik Strateji Merkezi’nin müdür yardımcısı Maria Repko, Moskova’nın Karadeniz’i bloke etme çabalarını atlatmak için yeni ticaret yollarının açılmasının, Ukrayna’nın savaş öncesi gelirinin büyük kısmını oluşturan tarım ihracatında da toparlanmaya katkıda bulunduğunu belirtti. .

Dünya Bankası, Ukrayna’nın genel ihracatının bu yıl daha da düşeceğini, ardından gelecek yıl yüzde 15, 2025’te ise yüzde 30 büyüyeceğini tahmin ediyor; bu, savaşın uzun sürmesi durumunda potansiyel bir ekonomik cankurtaran halatı.


Rusya ekonomisine benzer şekilde, Ukrayna ekonomisi de savaşın ardından giderek daha fazla yeniden yapılandırılıyor. Gelecek yılın hükümet harcamalarının yarısından fazlası (yaklaşık 46 milyar dolar) savunmaya gidecek.

Ancak Başbakan Denys Shmyhal geçen hafta yaptığı açıklamada, bu harcama çılgınlığını finanse edecek vergi gelirlerinin düşük olması nedeniyle Ukrayna’nın bütçe açığının gelecek yıl ülkenin toplam üretiminin yüzde 21’ine ulaşacağını söyledi. Hükümetinin bu açığı kapatmak için 42 milyar dolarlık mali yardıma ihtiyacı olduğunu da sözlerine ekledi.


Kiev’in açık ara en büyük bağışçısı olan ABD’de Ukrayna’ya verilen desteğin azalması ve dünyanın dikkatinin İsrail ile Gazze arasındaki savaş nedeniyle dağılması nedeniyle bu miktar zor olabilir. Bayan Repko, “Durum gerçekten endişe verici görünüyor” dedi.

Erkeklerin askere alınması ve geçen yılki Rus işgalinin ardından mültecilerin ülkeyi terk etmesi nedeniyle Ukraynalı işletmeler de işgücü sıkıntısı yaşıyor. Birleşmiş Milletler’in yakın tarihli bir araştırmasına göre, altı milyondan fazla Ukraynalı (savaş öncesi nüfusun yaklaşık yüzde 15’i) ülke dışında kalıyor ve neredeyse dörtte biri savaş bittikten sonra geri dönüp dönmeyeceklerinden emin değil.

Bayan Zavertailo, fırınında daha fazla personel almakta zorlandığını ancak aylar süren savaşın ona sorunları fırsata dönüştürmeyi öğrettiğini söyledi.

Geçtiğimiz yıl fırın, müşterilerinden askerlere bedava kahve sözü vermelerini istemişti; bu, Ukrayna’nın mücadelesini desteklerken işini de canlandırmanın bir yoluydu. Program 40.000 dolardan fazla para topladı.

Bayan Zavertailo, “Suda kalmamıza yardımcı olan ve bize daha fazla büyüme potansiyeli sağlayan çeşitli çözümler bulduk” dedi.

Daria Mitiuk raporlamaya katkıda bulunmuştur.
 
Üst