TerraNova
New member
Canan SAKARYA
Barışçıl kullanım unsuru temel alınarak nükleer güç ve iyonlaştırıcı ışınıma ait faaliyetlerin yürütülmesi sırasında çalışanların, halkın, etrafın ve gelecek kuşakların iyonlaştırıcı ışınımun mümkün ziyanlı tesirlerinin korunmasına yönelik uygulanması gereken unsur ve asıllar ile tarafların sorumluluklarının çerçevesini çizen, düzenleyici yetkiye sahip Nükleer Düzenleme Kurumu’nun yetki ve sorumluluklarını belirleyen Nükleer Düzenleme Kanun teklifi Meclis’e sunuldu. Nükleer güç ve nükleer unsurlarla ilgili rastgele bir faaliyeti yürütecek gerçek yahut hükmî şahıslar, Türkiye’nin taraf olduğu nükleer garanti ile ilgili memleketler arası mutabakat ve kontratlara uymakla yükümlü olacak.
29 husustan oluşan kanun teklifine nazaran, Nükleer Düzenleme Kurumu’ndan yalnızca Türk vatandaşları yahut Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına bakılırsa kurulmuş hukuksal şahıslar lisans alabilecekler. Radyoaktif unsurların ihracatı ithalatı taşınması transit geçirilmesi, süratle gelişen teknolojinin ihracatı ve ithalatı için kurumdan müsaade alınması mecburî olacak. Kanun kapsamındaki faaliyetler ve yetkilendirilen şahıslar kurumun kontrolüne tabi olacak.
Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenlik alanı haricinde yürütülen bir faaliyet sırasında ortaya çıkmış olan radyoaktif atıklar Türkiye’ye sokulamayacak. Türkiye‘de yapılan faaliyetler kararında ortaya çıkan radyoaktif atıklar Türkiye Güç Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) tarafınca bertaraf edilecek. Yetkilendirmeye tabi bir faaliyet sırasında radyoaktif atık üreten şahıslar radyoaktif atık idaresi özel hesabına, nükleer tesis, ışınım tesisi ve radyoaktif atık tesislerini işletmek için yetkilendirilen bireyler ise işletmeden çıkarma özel hesaplarına katkı hissesi ödemesi yapacaklar.
Nükleer santrallerin ödeyecekleri katkı hisseleri üretilen ünite elektrik kWh başına, teminat ölçüleri ise şurası güç MW başına, öbür tesis ve uygulamalar için katkı hisseleri ile atığın sınıfı, ölçüsü ve aktivesi üzere ögeler dikkate alınarak Hesaplar İdare Heyeti tarafınca belirlenecek. Özel hesaplara ödenecek katkı hisseleri ile teminat ölçüleri her yıl gözden geçirilerek güncellenecek. Toplanan gelirler Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun kapsamı haricinde tutulacak. Gelirleri yönetmek ve yapılacak ödemeleri onaylamak için hesaplar idare konseyi, bakanlık ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan ikişer temsilci ve bu kurumların haricinde sayısı üçü geçmemek üzere Türkiye’de nükleer santral işleten hükmî bireylerin birer temsilcisinden oluşacak.
Nükleer zararlarda türel sorumluluk
Nükleer hadiselerden kaynaklanan ziyanlar hakkında bu kanunda karar bulunmayan hallerde Paris Mukavelesi kararları uygulanacak. İşleten, nükleer ziyanlardan ve tazminatların ödenmesinden, nükleer hadisenin meydana gelmesinde kendisinin, işçisinin ve tesisle ilgili teknoloji, mal ve hizmet sağlayanların rastgele bir kusurunun olup olmadığına bakılmaksızın sorumlu olacak. Her bir nükleer hadise için işletenin sorumluluk ölçüleri, termal gücü 10 megavatın üzerinde olan nükleer reaktörler ile kurum tarafınca nükleer tesis işletmek için verilecek lisans öncesi yapılacak kıymetlendirme ile belirlenecek öteki nükleer tesisler için 700 milyon Euro, bu kapsama girmeyen nükleer tesisler için 70 milyon Euro, nükleer unsurların taşınması için 80 milyon Euro, nükleer hususların Türkiye sonları dahilinde yapılacak transit geçişleri için 700 milyon Euro ile sonlu olacak.
Nükleer tesis işletenler için sigorta yaptırma yahut teminat gösterme mecburiliği getirilen yasa teklifine bakılırsa, nükleer unsurların Türkiye’nin egemenlik alanında yapılacak transit geçişlerinde işleten 80 milyon Euro fiyatında sigorta yaptıracak ya da teminat gösterecek. Yaptırılan sigorta ya da gösterilen teminat yalnızca bir nükleer hadise durumunda nükleer zararın tazmini için kullanılacak. Nükleer sigorta havuzu kurulacak, havuzun işleyişine ait adap ve temeller Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafınca yönetmelikle belirlenecek. Nükleer hadise kararı meydana gelen nükleer ziyanların tazmini için nükleer ziyan gorenler tarafınca yapılan müracaatları pahalandırmak ve müracaatlar hakkında karar vermek için Nükleer Ziyan Tespit Kurulu kurulacak.
Ceza ve idari yaptırımlar
Yasa teklifi ile Nükleer Düzenleme Kurumunun yapısı bakılırsav yetkileri belirlenirken, ceza kararları ve idari yaptırımlar da düzenleniyor. Nükleer tesis, ışınım tesisi yahut radyoaktif atık tesisini geçerli bir lisansa sahip olmaksızın işletenler 4 yıldan 8 yıla kadar mahpus ve 5 bin gün isimli para cezası, hükleer husus, radyoaktif kaynak ve radyoaktif atıkları; cebir, tehdit, hile yahut hukuka alışılmamış diğer bir davranış ile elde eden şahıslara, fiil daha ağır bir cezayı gerektiren bir cürüm teşkil etmediği takdirde 5 yıldan 15 yıla kadar mahpus ve 10 bin gün isimli para cezası verilecek. Radyoaktif atıkları yahut kullanılmış yakıtları Türkiye Cumhuriyeti hudutları içerisine sokan şahıslar 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus ve 5 bin gün isimli para cezası ile cezalandırılacak.
Barışçıl kullanım unsuru temel alınarak nükleer güç ve iyonlaştırıcı ışınıma ait faaliyetlerin yürütülmesi sırasında çalışanların, halkın, etrafın ve gelecek kuşakların iyonlaştırıcı ışınımun mümkün ziyanlı tesirlerinin korunmasına yönelik uygulanması gereken unsur ve asıllar ile tarafların sorumluluklarının çerçevesini çizen, düzenleyici yetkiye sahip Nükleer Düzenleme Kurumu’nun yetki ve sorumluluklarını belirleyen Nükleer Düzenleme Kanun teklifi Meclis’e sunuldu. Nükleer güç ve nükleer unsurlarla ilgili rastgele bir faaliyeti yürütecek gerçek yahut hükmî şahıslar, Türkiye’nin taraf olduğu nükleer garanti ile ilgili memleketler arası mutabakat ve kontratlara uymakla yükümlü olacak.
29 husustan oluşan kanun teklifine nazaran, Nükleer Düzenleme Kurumu’ndan yalnızca Türk vatandaşları yahut Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına bakılırsa kurulmuş hukuksal şahıslar lisans alabilecekler. Radyoaktif unsurların ihracatı ithalatı taşınması transit geçirilmesi, süratle gelişen teknolojinin ihracatı ve ithalatı için kurumdan müsaade alınması mecburî olacak. Kanun kapsamındaki faaliyetler ve yetkilendirilen şahıslar kurumun kontrolüne tabi olacak.
Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenlik alanı haricinde yürütülen bir faaliyet sırasında ortaya çıkmış olan radyoaktif atıklar Türkiye’ye sokulamayacak. Türkiye‘de yapılan faaliyetler kararında ortaya çıkan radyoaktif atıklar Türkiye Güç Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) tarafınca bertaraf edilecek. Yetkilendirmeye tabi bir faaliyet sırasında radyoaktif atık üreten şahıslar radyoaktif atık idaresi özel hesabına, nükleer tesis, ışınım tesisi ve radyoaktif atık tesislerini işletmek için yetkilendirilen bireyler ise işletmeden çıkarma özel hesaplarına katkı hissesi ödemesi yapacaklar.
Nükleer santrallerin ödeyecekleri katkı hisseleri üretilen ünite elektrik kWh başına, teminat ölçüleri ise şurası güç MW başına, öbür tesis ve uygulamalar için katkı hisseleri ile atığın sınıfı, ölçüsü ve aktivesi üzere ögeler dikkate alınarak Hesaplar İdare Heyeti tarafınca belirlenecek. Özel hesaplara ödenecek katkı hisseleri ile teminat ölçüleri her yıl gözden geçirilerek güncellenecek. Toplanan gelirler Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun kapsamı haricinde tutulacak. Gelirleri yönetmek ve yapılacak ödemeleri onaylamak için hesaplar idare konseyi, bakanlık ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan ikişer temsilci ve bu kurumların haricinde sayısı üçü geçmemek üzere Türkiye’de nükleer santral işleten hükmî bireylerin birer temsilcisinden oluşacak.
Nükleer zararlarda türel sorumluluk
Nükleer hadiselerden kaynaklanan ziyanlar hakkında bu kanunda karar bulunmayan hallerde Paris Mukavelesi kararları uygulanacak. İşleten, nükleer ziyanlardan ve tazminatların ödenmesinden, nükleer hadisenin meydana gelmesinde kendisinin, işçisinin ve tesisle ilgili teknoloji, mal ve hizmet sağlayanların rastgele bir kusurunun olup olmadığına bakılmaksızın sorumlu olacak. Her bir nükleer hadise için işletenin sorumluluk ölçüleri, termal gücü 10 megavatın üzerinde olan nükleer reaktörler ile kurum tarafınca nükleer tesis işletmek için verilecek lisans öncesi yapılacak kıymetlendirme ile belirlenecek öteki nükleer tesisler için 700 milyon Euro, bu kapsama girmeyen nükleer tesisler için 70 milyon Euro, nükleer unsurların taşınması için 80 milyon Euro, nükleer hususların Türkiye sonları dahilinde yapılacak transit geçişleri için 700 milyon Euro ile sonlu olacak.
Nükleer tesis işletenler için sigorta yaptırma yahut teminat gösterme mecburiliği getirilen yasa teklifine bakılırsa, nükleer unsurların Türkiye’nin egemenlik alanında yapılacak transit geçişlerinde işleten 80 milyon Euro fiyatında sigorta yaptıracak ya da teminat gösterecek. Yaptırılan sigorta ya da gösterilen teminat yalnızca bir nükleer hadise durumunda nükleer zararın tazmini için kullanılacak. Nükleer sigorta havuzu kurulacak, havuzun işleyişine ait adap ve temeller Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafınca yönetmelikle belirlenecek. Nükleer hadise kararı meydana gelen nükleer ziyanların tazmini için nükleer ziyan gorenler tarafınca yapılan müracaatları pahalandırmak ve müracaatlar hakkında karar vermek için Nükleer Ziyan Tespit Kurulu kurulacak.
Ceza ve idari yaptırımlar
Yasa teklifi ile Nükleer Düzenleme Kurumunun yapısı bakılırsav yetkileri belirlenirken, ceza kararları ve idari yaptırımlar da düzenleniyor. Nükleer tesis, ışınım tesisi yahut radyoaktif atık tesisini geçerli bir lisansa sahip olmaksızın işletenler 4 yıldan 8 yıla kadar mahpus ve 5 bin gün isimli para cezası, hükleer husus, radyoaktif kaynak ve radyoaktif atıkları; cebir, tehdit, hile yahut hukuka alışılmamış diğer bir davranış ile elde eden şahıslara, fiil daha ağır bir cezayı gerektiren bir cürüm teşkil etmediği takdirde 5 yıldan 15 yıla kadar mahpus ve 10 bin gün isimli para cezası verilecek. Radyoaktif atıkları yahut kullanılmış yakıtları Türkiye Cumhuriyeti hudutları içerisine sokan şahıslar 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus ve 5 bin gün isimli para cezası ile cezalandırılacak.