Müsilaj tesiri: Marmara’da deniz çayırı yok olma tehlikesi altında

TerraNova

New member
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Ediyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Hidrobiyoloji Anabilim Kısmı Lideri Deniz Biyoloğu Prof. Dr. Ergün Taşkın, Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Projesi kapsamında Marmara’yı tesiri altına alan müsilaj ile ilgili olarak Erdek Paşalimanı Adası’nda kurdukları izleme istasyonunda müşahede yaptıklarını söylemiş oldu.

2018-2020 yılları içinde yaptıkları çalışmada deniz çayırının durumunda rastgele bir gerileme gözlemlemediklerini, fakat bu yıl haziran ayında yaptıkları çalışmada bütün deniz çayırının üzerinin yaklaşık 4-5 mm kalınlığında müsilajla kaplandığını gördüklerini anlatan Prof. Dr. Taşkın, şunları söylemiş oldu:

“2018 yılında proje kapsamında deniz çayırını denizlerdeki durumunu, eğilimini görmek açısından izleme istasyonları kurduk. Beton bloklar koyarak makul aralıklara çayırın alt sonuna fotoğraflama çubukları sabitliyoruz. Yılda bir sefer izleme istasyonlarının gidişatını, deniz çayırındaki eğilimi, karasal baskıdan etkilenip etkilenmediğine bakıyoruz. 2018-2020 içinde Erdek Paşalimanı’nda yaptığımız çalışmada deniz çayırında rastgele bir gerileme gözlemlemedik, uygun durumda olduğunu tespit ettik. Fakat bu yıl haziran ayında yaptığımız çalışmada bütün deniz çayırının üzerini müsilajın kapladığını, yaklaşık 4-5 mm kalınlığında büsbütün kapladığını gördük. Yalnızca deniz çayırını değil yeri, kumluk alanı bile müsilaj kaplamış durumda. Müsilajın önemli bir katman oluşturduğunu, deniz çayırının üstüne çöktüğünü ve çayırın ışığı alamayacak duruma geldiğini görüyoruz. Deniz çayırı, denizlerin akciğeri. Oksijen üretir ve öbür biroldukca canlının beslenme, barınma ve hayat yeridir. Balıklar yumurtalarını buraya bırakır. Başka omurgasız hayvanlar burada yaşarlar. Alglerin birçok burada bulunabilir. Katman halinde kapladığı için müsilaj uzun müddet çayırların üstünde kalacak çayırda vefatlar gerçekleşecek. Işığı alamadığı için fotosentez yapamayacak ve ölecek. Telaşımız bu. Çayırlar büsbütün yok olma tehlikesi altında.”

“Deniz patlıcanları erimiş durumda”

Çayırın ölmesinin deniz canlılarını olumsuz etkilediğini söyleyen Prof. Dr. Taşkın, deniz patlıcanlarının, yengeçlerin bu durumdan nasıl etkilendiğini şu sözlerle anlattı:

“Çayırın ölmesi ile öteki canlılar da olumsuz etkileniyor. Deniz patlıcanlarının müsilajdan kaynaklı resmen eridiğini gözlemledik. Geçen yıl daha fazla canlı birey gözlenirken bu yıl çayırın içerisinde önemli ölümlerin olduğunu gözlemledik. Yengeçlerin bir kısmının öldüğünü gözlemledik.”

“15 metreden itibaren görüş arası yok oldu”

Proje takımından Dr. Barış Akçalı ve Dr. Alper Evcen ile müsilajın yapısını ayrıntılı incelemek için daha derinlere dalış gerçekleştirdiklerini anlatan Taşkın, ağır müsilaj tesiri niçiniyle bir noktadan daha sonra görüş uzaklığını kaybettiklerini söylemiş oldu. Taşkın, müsilajın tabana çökmesinden dolayı zehirli bir gaz olan hidrojen sülfür artışının gözlemlenmiş olabileceğine dikkat çekerek şöyleki konuştu:

“Derinlerde nasıl bir müsilaj yapısı var diye daha derinlere gittiğimizde buralarda 10 metreden itibaren suyun içerisinde hür biçimde yüzer hale geldiğini gördük. 15 metreden itibaren görüş arası yok oldu, yanımda dalgıç ve öteki uzman arkadaşlarım Dr. Barış Akçalı ve Dr. Alper Evcen ile birlikte görüş arasını kaybettik ve geri dönmek zorunda kaldık. Gidişat o bölgede olumsuz istikamette, yıllardır izlediğimiz o çayır yapısını bu yıl bakılırsamedik. Çökmeden dolayı hidrojen sülfür artışı gözlemlenmiş olabilir.”

“Deniz çayırı ışık alamıyor”

Müsilajın denizin taban bölgelerine çöktüğünü bildiren Prof. Dr. Ergün Taşkın, şunları söylemiş oldu:

“Biz dışarıdan baktığımızda şöyleki bir yanılgıya düştük; suyun haricinde teknedeyken hoş vaziyette müsilaj görmedik. Müsilaj olmadığını düşündük. Fakat aşağıya indiğimizde müsilajın çöktüğünü ve deniz çayırının üzerini katman halinde kapladığını gördük. Bu da önümüzdeki süreçte deniz çayırının önemli biçimde ışık alamayacağını, fotosentez yapamayacağını gösteriyor.”

“Restorasyon gerekiyor”

Daha evvel Marmara Denizi’nde yaklaşık 30 istasyonda yaptıkları çalışmalarda ekolojik taraftan durumun makûs olduğunu tespit ettiklerini söyleyen Taşkın, durumun vehametinin müsilaj ile görünür hale geldiğini, Marmara’nın yaklaşık yüzde 80’ini için onarım gerektiğini belirtti. Taşkın, Marmara’yı kurtarmak için evvela karasal baskının azaltılmasını gerektiğini söylemiş oldu.

Prof. Dr. Ergün Taşkın, kelamlarını şöyleki sürdürdü:

“Marmara’da önemli bir karasal baskı var. Buradaki baskı denizden kaynaklı değil. Yani Marmara Denizi’nin etrafındaki kentleşme, evsel, endüstriyel atıkların, dejarjın, liman ve marina atıklarının tesiri. Biz yıllar içerisinde yaptığımız dalışlarda Marmara’da bu manzaraları görüyorduk. Müsilaj yapısı olmasa bile öteki alglerin, kirliliğe karşı toleransı olan çeşitleri aslına bakarsanız ağır bir biçimde görüyorduk. Şu anda müsilajla gözle görülür hale geldi. Yarın öbür gün başka makro algler körfezleri yeşile kaplayacak hale de gelebilir. Bizim daha evvel Marmara’da 30 istasyonda yapmış olduğumuz çalışmalarda bunların yüzde seksenin ekolojik istikametten zayıf ya da berbat durumda olduğunu tespit ettik. Yüzde yirmisinin lakin sürdürülebilir olduğunu tespit ettik. Marmara’nın yaklaşık yüzde 80’i için onarımı gerekiyor.

Karasal baskıyı azaltabilmemiz için atıklarımızı azaltmamız, arındırmamız, deşarjlarımızı tekrar gözden geçirmemiz gerekiyor. Bu fazlaca kısa müddette sonuç alınabilecek bir iş değil. Şu anda çalışmaların ciddiye alındığını bakılırsabiliyorum. Marmara eşsiz denizlerden bir tanesi. Yalnızca bir ülkenin sahip olduğu bir deniz. Ben yalnızca Marmara’yı araştıran bir enstitünün olmaması gerektiğini düşünüyorum. Bu denize sahip olmak bizim epeyce büyük bir talihimiz. Ciddiyetle yaklaşırsak bunun sonuçlarını en kısa vadede alabiliriz.”
 
Üst