hayatın birinci yılları

MüzminBekar

New member
Doğumdan itibaren en geç bağımsızlaşan canlı olan insan yavrusu, karmaşık beyin gelişmeninin yanı sıra yaşadığı etraf ile ahenk sağlama açısından bedensel, zihinsel, duygusal ve davranışsal fazlaca sayıda tecrübeye ve yanlışsız dayanaklara muhtaçlık duyar. Ebeveynler için de büyük sorumluluklar taşıyan bilhassa hayatın birinci yılları insan ömrü için epey kıymetlidir. Ağır bir emek ve bilgi gerektirir.
ömrün birinci üç yılı hem gizemli birebir vakitte sihirlidir.
Gizemlidir, zira o yılları hiç hatırlamayız. Bize bakan şahısların izlerini taşıyan, hayata dair inanç hissimizin formlandığı ve bir epey inançlarımızın oluştuğu yıllardır.
Sihirlidir, zira günden güne değişimin ve gelişmenin en süratli olduğu periyottur. Beyin gelişimi ve çevresel uyaranların tesiriyle bütün gelişim alanlarının (motor, bilişsel, lisan, psiko-sosyal)en yüksek süratte ilerlediği ve temel davranışların, alışkanlıkların ve maharetlerin kazanılmaya başladığı yıllardır.
Birinci üç yaşta beyin gelişmenindeki kritik devirleri bilmek, çocuklarımızın gelişimlerini takip ederek gereksinimleri doğrultusunda desteklemek için evvela;
Çocuklar:
– Nasıl gelişirler?
– Nasıl davranırlar?
– Ne isterler? sorularını cevaplamaya çalışalım.

0-1 YAŞ
1. Nasıl Gelişirler?
Baştan ayağa, içten dışa, genelden özele gerçek sistemli, daima ve sıralı bir gelişim kelam konusudur. bu vakitte dikkat edilmesi gereken kritik noktalardan kimileri; baş-boyun denetimi, bağımsız oturma, İnce kavrama, istikrar, yürüme, irtibat, göz kontağı marifetleridir. Her bebeğin gelişim suratı farklı olmakla bir arada süreci takip ederek maharetlerin ortaya çıkmasına fırsat vermek ve gerekirse destekleyici bir biçimde ilgi geliştirmek değerlidir.
2. Nasıl Davranırlar?
Bebeğin büsbütün yetişkine bağımlı olduğu bu evre de birincil dürtü hayatta kalabilmektir. Beslenme, uyku üzere gereksinimlerin giderilmesi, yetişkinin ilgisinin çekilmesi, kendi vücudunun, bakım veren bireylerin ve etrafın keşfedilmesine yönelik hareketlerin ortaya çıktığı periyottur. Bakma, izleme, arama, uzanma, kavrama, ağlama, agulama, gülme, seslenme, itiraz etme davranışları sıradanten karmaşığa gerçek gelişim gösterir.
3. Ne İsterler?
Nizamlı ve âlâ bir bakım, şartsız sevgi, süreklilik ve tutarlılık ile hayata karşı itimat duygusu geliştirebilirler. Bebekle birlikte tecrübelenen anne babalık olgusu da daima gelişim ortasındadır. Bebeğin olduğu kadar anne babanın da yeni ömür şartlarına ahenk sağlamaya çalışması ile geçen birinci yıl aslında iki taraf için de zorlayıcıdır.
Bebeğin kendini var hissedebilmesi için ağır bir sevgiye ve ilgiye gereksinimi vardır.
hem de fizikî olarak da hayatta kalabilmesi ve gelişmenini sürdürebilmesi için sistemli bir bakım isterler. Anne karnının haricindeki ortam her tarafı le bebek için yabancıdır ve ahenk sağlayabilmesi için yüksek oranda müdafaa ve denetimli tecrübe gerekir. Temel alışkanlıkların kazanılabilmesi için rutinlerin oluşturulabilmesi gerekmektedir.
1-2 YAŞ
1. Nasıl Gelişirler?
Yetişkinin nezaretinde maharetlerin kazanılmaya ve geliştirilmeye çalışıldığı periyottur. Çocuklar hem kendilerini birebir vakitte etraflarını keşfetmeye başlarlar. Hareket maharetlerinin artmasıyla bağımsızlaşmaya çalışan çocuklar obje teması ile lisan bilişsel gelişimlerini de uyarmaya başlarlar. Duyularını ve vücudunu daha etkin kullanmaya yönelik tecrübeler fazladır.
2. Nasıl Davranırlar?
bu vakitteki çocukların öncelikli ilgisi kendileri üzerinde olup, kendi hünerlerini keşfederken yetişkinin hudutlarını da test ederler. Büsbütün alıcı olup, asıl emelleri tecrübeler ile gelişimlerini ilerletmek olan çocuklar , yetişkinler üstündeki etkinliklerini arttıracak bir epeyce davranış keşfederler. Bu davranışlar yetişkinin ilgisi ile pekişir ya da söner. Bağırma, ağlama, vurma, konuşma üzere. Vermek ve paylaşmak kavramlarına yabancıdırlar.
3. Ne İsterler?
Yüksek ilgi, dikkat ve sevgi eşliğinde keşif seyahatinde inançlı fırsatlar isterler. Anne babalar, ortamı inançlı hale getirdikten daha sonra çocuklarının tecrübe yaşamalarında sakin bir biçimde dayanak sağladıklarında inanç hissinin yanı sıra dünyaya ahenk da gelişmiş olacaktır. İrtibat hünerlerinin de yapılandığı bu periyot anlamak ve anlatmak olguları öne çıkar. Çocuğumuzun inançlı sonlar ortasında gelişmesini desteklerken anne babalara her vakit ahenk göstermesini beklememeli, tedbirci yaklaşımlar ile çatışmalar en aza indirgenmelidir.

2-3 YAŞ

1. Nasıl Gelişirler?
Bütün gelişim alanlarında süratle ilerleyerek ,bağımsızlaşmaya hakikat yol alırlar. Artık vücutlarını daha tesirli kullanabilir, hareket bağımsızlığı sağlayabilir, mahzur geçebilir, gayeye ulaşmak için sorun çözebilir, söylenilenleri anlayabilir, sözel yolla kendini anlatabilir, öz bakım hünerlerinde teşebbüsleri artabilir, objeleri daha mahir kullanabilir ve sistematik düşünebilir.
2. Nasıl Davranırlar?
Kimlik ve maharet keşfinin devam ettiği bu vakitte çocukların ilgisi yavaş yavaş kendinden diğerlerine hakikat kayar. Kurallar, hudutlar, onaylanmak,paylaşmak model almak üzere kavramlar fark edilmeye başlar. Hudut testi davranışları sürmesine rağmen anne babaların sakin bir kararlılık ile yanlışsız model olup çocuğun yaşına ve gelişmenine uygun sonlar koyduklarında ve dengeli davrandıklarında çocukların ahengi da artacaktır.
3. Ne isterler?
Yanlışsız ve yanlışı öğrenmek, ortasında bulunduğu etraf ile ahenk sağlayabilmek, birey olabilmek için başta kendisi ve alanı ile ilgili bakılırsavler taşımak ve daima sevilmek isterler. Anne babaların davranışları çocukları tarafınca modelleneceğinden ve çocuklar dinleyerek değil yaşayarak öğreneceklerinden davranış temellerinin atıldığı bu devrin bilgi ve tecrübeyle desteklenmesi faydalı olacaktır.

Özetle, gelişmenin ömür uzunluğu devam ettiği düşünülürse, yanlışsız ve destekleyici bir başlangıç , sağlıklı yol almanın birinci şartı olacaktır.
Birinci senelerındaki çocuğun gelişmenine yapılan yatırımlar ve katkılar ömür uzunluğu avantaj sağlar.
Çocuk Gelişimi Uzmanı
Benal Saraçoğlu YARDIMCI
 
Üst