FreeDoom
New member
Jamal, Sulawesi adasında geçirdiği 57 yılın büyük bir bölümünde kıtlığa, mütevazı beklentilere ve ciddi bir işsizliğe alışmıştı. İnsanlar kum çıkardı, balık tuttu ve yerden mahsul çıkardı. Aç komşular tarafından çalınan tavuklar genellikle ön bahçeden kayboldu.
Pek çok Endonezyalı gibi tek bir adı olan Bay Jamal, yarım saat uzaklıktaki Kendari kasabasındaki inşaat işine düzenli olarak motosikletiyle gitti.
Sonra, altı yıl önce, evinin yanında yükselen bir eriyik oluştu. Fabrika, Çinli madencilik devi Jiangsu Delong Nickel’in bir yan kuruluşu olan PT Dragon Virtue Nickel Industry adlı bir şirket tarafından inşa edildi.
Endonezya geçtiğimiz günlerde işleme tesislerine yatırım çekmek için ham nikel ihracatını yasakladı. Çinli şirketler sürüler halinde istila etti ve düzinelerce izabe tesisi kurdu. Elektrikli araç pilleri yapmak için madene ihtiyaç duyan yerel fabrikalar için nikeli güvence altına almak istiyorlardı. Amaçları, nikel endüstrisindeki kirliliği Çin şehirlerinin dışına kaydırmaktı.
Bay Jamal, Sulawesi’nin diğer yerlerinden gelen işçiler için yatakhaneler inşa eden bir iş buldu. Doğup büyüdüğü kendi evinde yedi adet kiralık birim yaparak gelirini artırdı. Damadı izabe fabrikasında çalışıyordu.
Jamal Bey’in evinde yeni bir klima bunaltıcı tropikal havayı yumuşatır. Önceden çıplak beton zeminler artık seramik karoların arasından parlıyor.
O ve ailesi günün 24 saati çöp yığınlarından dökülen tozlardan, bacalardan fışkıran tozlardan, taze cevher yüklü kamyonların günün 24 saati gümbürdemesinden şikayetçi.En kötü günlerde mahalle sakinleri maske takıyor ve nefes almakta zorlanıyor. İnsanlar akciğer sorunlarıyla hastanelere gidiyor.
“Ne yapabiliriz?” dedi Bay Jamal. “Hava iyi değil ama daha iyi bir yaşam standardımız var.”
Endonezyalı yetkililerin şu anda nikel endüstrisine hakim olan iyi finanse edilmiş Çinli şirketlerle yaptığı anlaşmanın özü burada yatıyor: ilerleme karşılığında kirlilik ve toplumsal huzursuzluk.
Uzlaşmanın merkezinde Endonezya’nın rakipsiz nikel rezervleri var.
Bir sabah, Sulawesi’nin güneydoğu kıyısındaki Cinta Jaya madeninde, düzinelerce kazıcı kırmızımsı toprağı söktü ve kiri damperli kamyonlara yükledi ve kamyonlar da onu Banda Denizi’nin kenarına taşıdı. Orada cevheri mavnalara boşalttılar ve adanın dört bir yanındaki izabe tesislerine gönderdiler.
Nikelin büyük bir kısmı kuzeye, özel bir havaalanı, limanı ve günde 70.000 öğün üretilen merkezi mutfağıyla tamamlanmış, kapalı bir şehir gibi işleyen, yaklaşık 10.000 hektarı kapsayan 50 fabrikadan oluşan bir imparatorluk olan Morowali Endüstri Parkı’na akıtıldı.
Park resmi olarak 2013 yılında Endonezya Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudhoyono ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında yapılan bir anlaşma ile kuruldu. Çin Kalkınma Bankası 1,2 milyar dolardan fazla kredi sağladı.
Çin’den yaklaşık 6.000 işçi yatakhane bloklarında yaşıyor, çamaşırları parmaklıklarda kuruyor. Ziyaretçi Çinli yöneticiler, elektrikli araç pilleri için parçalar üreten bir eritme tesisine yatırım yapan Çinli bir şirket olan Tsingshan’a ait beş yıldızlı bir otelde kalıyorlar. Dim sum ve congee servis eden restoran, iskelede yük boşaltan kamyonların karşısına çıkıyor.
Beş milyon ton nikel cevheri, limanın yukarısındaki bir tepeye yayılmış durumda – kozmik boyutlarda bir yatak. Kömür yığınları, elektrik üretmek için parkın elektrik santraline beslenmeyi bekleyen, birkaç uçak hangarı büyüklüğündeki bir yapıda depolanıyor.
Nikel madeninden ayrılan mavnalardan bazıları güneye, Bay Jamal’ın yaşadığı ve Çin tarafından finanse edilen iki dökümhanenin yerel yaşamı iyi ya da kötü yönde derinden değiştirdiği Morosi bölgesine gidiyordu.
Delong Group’un bir başka yan kuruluşu olan Obsidian Paslanmaz Çelik fabrikası, çevredeki pirinç tarlalarının üzerinde yükseliyor. Geçenlerde bir öğleden sonra vardiyası sona erdiğinde, işçiler motorsikletlere binip çevredeki pansiyonlara doğru yol aldılar. Anakara Çin’den gelenlerin çoğu, Çince karakterlerle süslenmiş tabelalarla süslenmiş bir dizi mağaza ve restorana uğradı.
Dükkanının önündeki bir kömür ızgarasının üzerinde ihtiyatlı bir şekilde duran Wang Lidan, diğer mallarını – yeşil soğanlı krepler, kızarmış hamur tatlıları, dondurma çubukları ve turp turşusu kavanozları – satarken kalamar şişlerini yelpazeledi.
Çin’in güneyindeki Xiamen şehrinde büyümüş, yaklaşık 30 yıldır Endonezya’da yaşıyor, tatil adası Bali’de turistlere Çin’den ithal edilen takılar satıyor ve başkent Jakarta’da mütevazı bir restoran işletiyor.
Binlerce Çinli işçinin yeni izabe tesislerinde çalışmak için Sulawesi’nin ücra bir yerine gittiğini duyduktan sonra beş yıl önce Sulawesi’ne geldi. Plastik kaplamalı ve oluklu alüminyum levhalı bir kulübe kiraladı ve orada bir restoran kurdu. Mutfağın önündeki tahta bankta uyudu.
Yakın zamanda deniz ürünleri ve satay yapan kendi restoranını açan yerel bir şef olan Eno Priyanto’yu işe aldı.
“Eskiden boş bir bataklıktı” dedi. “Şimdi çok daha iyi.”
Caddenin karşısında, Çin’in merkezindeki Henan Eyaletinden bir hırdavatçı, yol kenarındaki derme çatma bir tezgahta dizilmiş yengeçleri ve balıkları inceledi.
Çin’in kuzeydoğusundaki Liaoning eyaletinden bir başkası, klimalı nadir bir restoranda bir kase erişte yedi. Sonra bir bakkala uğradı ve yurduna götürmek üzere koçanında mısır ve bir ananas aldı.
Tezgâhın arkasındaki kadın, mal sahibinin kızı 20 yaşındaki Ernianti Salim ile Mandarin dilinde konuştu. Önce annesine meyve ve sebze satmasına yardım etmek, sonra da yakındaki bir fabrikada iş bulma şansını artırmak için yakındaki bir sınıfta Çince öğrendi. Çamaşır yıkayarak ayda yaklaşık 150.000 rupi (yaklaşık 10 ABD Doları) kazandı, ancak bir fabrikada giriş seviyesi bir işle maaşını 25 kat artırmayı umuyordu.
Bayan Ernianti, “Artık daha fazla umudum var” dedi.
Ancak dökümhanenin arkasında, çiftçiler umutlarının boşa çıktığından şikayet ettiler.
43 yaşındaki dört çocuk annesi Rosmini Bado, doğrudan pirinç tarlalarına bakan ayaklı bir evde yaşıyor. Görüşlerine artık bacalar ve arazilerini çevreleyen beton bir duvar hakimdir – geçimlerini eritme işleminden sonra oraya atılan dumanı tüten çöp yığınlarından ayıran tek engel.
Bu yılın başlarında, ekinlerini ektikten kısa bir süre sonra, arazisi şiddetli bir fırtına tarafından sular altında kaldı. Fabrika yapılmadan önce suyu tahliye etmiş olabilir. Artık. Beton duvar, elektriği arsalarına geri yönlendirerek 18 milyon rupi (yaklaşık 1.200 ABD Doları) değerinde bir mahsulü yok etti.
Yerel halk toksinlerin her şeye karıştığı konusunda spekülasyon yaptığından, kendisi ve ailesinin göletlerde yetiştirdiği balıkların artık büyümediğini söyledi.
Kocası ve oğlu fabrikada iş bulamadı.
Sulawesi Nikel Kuşağı boyunca yerel işçiler, birçok denetçi de dahil olmak üzere Çinli meslektaşlarından çok daha az kazandıklarını biliyorlar.
İşçiler motosikletlerini çevredeki sokaklarda sürerken, renkleri rütbelerini gösteren baretler takıyorlar – giriş seviyesi için sarı, bir sonraki daha yüksek seviye için kırmızı, ardından mavi ve beyaz. Endonezyalıların neredeyse tamamen sarı giyinirken, mavi ve beyazın Çinli işçilere ayrıldığı dikkatlerden kaçmıyor.
Jamal, “Bu haksızlık” dedi. “Endonezyalı işçiler daha çok çalışırken, Çinli işçiler onlara sadece gösterip ne yapmaları gerektiğini söylüyor.”
Yerel işçilerin bazı şiddetli protestoları, polisin ve bir Endonezya askeri birliğinin sert müdahalesine yol açtı.
Morowali Endüstri Parkı’nda, Çinli işçiler artık şantiyeye kapatılmış durumda ve işverenleri, düşmanlık korkusuyla çevredeki topluluklara girmelerini yasaklıyor.
Morosi bölgesinde Çinli işçiler sık sık yerel dükkan ve restoranlara gitmeye devam ediyor, ancak işletme sahipleri işlerinin uzun sürmeyeceğinden korkuyor.
Restoran işletmecisi Bay Eno, “Korkuyorum” dedi. “Endonezyalı işçi ne kadar çok protesto ederse, o kadar az Çinli işçi öne çıkacak.”
Pek çok Endonezyalı gibi tek bir adı olan Bay Jamal, yarım saat uzaklıktaki Kendari kasabasındaki inşaat işine düzenli olarak motosikletiyle gitti.
Sonra, altı yıl önce, evinin yanında yükselen bir eriyik oluştu. Fabrika, Çinli madencilik devi Jiangsu Delong Nickel’in bir yan kuruluşu olan PT Dragon Virtue Nickel Industry adlı bir şirket tarafından inşa edildi.
Endonezya geçtiğimiz günlerde işleme tesislerine yatırım çekmek için ham nikel ihracatını yasakladı. Çinli şirketler sürüler halinde istila etti ve düzinelerce izabe tesisi kurdu. Elektrikli araç pilleri yapmak için madene ihtiyaç duyan yerel fabrikalar için nikeli güvence altına almak istiyorlardı. Amaçları, nikel endüstrisindeki kirliliği Çin şehirlerinin dışına kaydırmaktı.
Bay Jamal, Sulawesi’nin diğer yerlerinden gelen işçiler için yatakhaneler inşa eden bir iş buldu. Doğup büyüdüğü kendi evinde yedi adet kiralık birim yaparak gelirini artırdı. Damadı izabe fabrikasında çalışıyordu.
Jamal Bey’in evinde yeni bir klima bunaltıcı tropikal havayı yumuşatır. Önceden çıplak beton zeminler artık seramik karoların arasından parlıyor.
O ve ailesi günün 24 saati çöp yığınlarından dökülen tozlardan, bacalardan fışkıran tozlardan, taze cevher yüklü kamyonların günün 24 saati gümbürdemesinden şikayetçi.En kötü günlerde mahalle sakinleri maske takıyor ve nefes almakta zorlanıyor. İnsanlar akciğer sorunlarıyla hastanelere gidiyor.
“Ne yapabiliriz?” dedi Bay Jamal. “Hava iyi değil ama daha iyi bir yaşam standardımız var.”
Endonezyalı yetkililerin şu anda nikel endüstrisine hakim olan iyi finanse edilmiş Çinli şirketlerle yaptığı anlaşmanın özü burada yatıyor: ilerleme karşılığında kirlilik ve toplumsal huzursuzluk.
Uzlaşmanın merkezinde Endonezya’nın rakipsiz nikel rezervleri var.
Bir sabah, Sulawesi’nin güneydoğu kıyısındaki Cinta Jaya madeninde, düzinelerce kazıcı kırmızımsı toprağı söktü ve kiri damperli kamyonlara yükledi ve kamyonlar da onu Banda Denizi’nin kenarına taşıdı. Orada cevheri mavnalara boşalttılar ve adanın dört bir yanındaki izabe tesislerine gönderdiler.
Nikelin büyük bir kısmı kuzeye, özel bir havaalanı, limanı ve günde 70.000 öğün üretilen merkezi mutfağıyla tamamlanmış, kapalı bir şehir gibi işleyen, yaklaşık 10.000 hektarı kapsayan 50 fabrikadan oluşan bir imparatorluk olan Morowali Endüstri Parkı’na akıtıldı.
Park resmi olarak 2013 yılında Endonezya Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudhoyono ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında yapılan bir anlaşma ile kuruldu. Çin Kalkınma Bankası 1,2 milyar dolardan fazla kredi sağladı.
Çin’den yaklaşık 6.000 işçi yatakhane bloklarında yaşıyor, çamaşırları parmaklıklarda kuruyor. Ziyaretçi Çinli yöneticiler, elektrikli araç pilleri için parçalar üreten bir eritme tesisine yatırım yapan Çinli bir şirket olan Tsingshan’a ait beş yıldızlı bir otelde kalıyorlar. Dim sum ve congee servis eden restoran, iskelede yük boşaltan kamyonların karşısına çıkıyor.
Beş milyon ton nikel cevheri, limanın yukarısındaki bir tepeye yayılmış durumda – kozmik boyutlarda bir yatak. Kömür yığınları, elektrik üretmek için parkın elektrik santraline beslenmeyi bekleyen, birkaç uçak hangarı büyüklüğündeki bir yapıda depolanıyor.
Nikel madeninden ayrılan mavnalardan bazıları güneye, Bay Jamal’ın yaşadığı ve Çin tarafından finanse edilen iki dökümhanenin yerel yaşamı iyi ya da kötü yönde derinden değiştirdiği Morosi bölgesine gidiyordu.
Delong Group’un bir başka yan kuruluşu olan Obsidian Paslanmaz Çelik fabrikası, çevredeki pirinç tarlalarının üzerinde yükseliyor. Geçenlerde bir öğleden sonra vardiyası sona erdiğinde, işçiler motorsikletlere binip çevredeki pansiyonlara doğru yol aldılar. Anakara Çin’den gelenlerin çoğu, Çince karakterlerle süslenmiş tabelalarla süslenmiş bir dizi mağaza ve restorana uğradı.
Dükkanının önündeki bir kömür ızgarasının üzerinde ihtiyatlı bir şekilde duran Wang Lidan, diğer mallarını – yeşil soğanlı krepler, kızarmış hamur tatlıları, dondurma çubukları ve turp turşusu kavanozları – satarken kalamar şişlerini yelpazeledi.
Çin’in güneyindeki Xiamen şehrinde büyümüş, yaklaşık 30 yıldır Endonezya’da yaşıyor, tatil adası Bali’de turistlere Çin’den ithal edilen takılar satıyor ve başkent Jakarta’da mütevazı bir restoran işletiyor.
Binlerce Çinli işçinin yeni izabe tesislerinde çalışmak için Sulawesi’nin ücra bir yerine gittiğini duyduktan sonra beş yıl önce Sulawesi’ne geldi. Plastik kaplamalı ve oluklu alüminyum levhalı bir kulübe kiraladı ve orada bir restoran kurdu. Mutfağın önündeki tahta bankta uyudu.
Yakın zamanda deniz ürünleri ve satay yapan kendi restoranını açan yerel bir şef olan Eno Priyanto’yu işe aldı.
“Eskiden boş bir bataklıktı” dedi. “Şimdi çok daha iyi.”
Caddenin karşısında, Çin’in merkezindeki Henan Eyaletinden bir hırdavatçı, yol kenarındaki derme çatma bir tezgahta dizilmiş yengeçleri ve balıkları inceledi.
Çin’in kuzeydoğusundaki Liaoning eyaletinden bir başkası, klimalı nadir bir restoranda bir kase erişte yedi. Sonra bir bakkala uğradı ve yurduna götürmek üzere koçanında mısır ve bir ananas aldı.
Tezgâhın arkasındaki kadın, mal sahibinin kızı 20 yaşındaki Ernianti Salim ile Mandarin dilinde konuştu. Önce annesine meyve ve sebze satmasına yardım etmek, sonra da yakındaki bir fabrikada iş bulma şansını artırmak için yakındaki bir sınıfta Çince öğrendi. Çamaşır yıkayarak ayda yaklaşık 150.000 rupi (yaklaşık 10 ABD Doları) kazandı, ancak bir fabrikada giriş seviyesi bir işle maaşını 25 kat artırmayı umuyordu.
Bayan Ernianti, “Artık daha fazla umudum var” dedi.
Ancak dökümhanenin arkasında, çiftçiler umutlarının boşa çıktığından şikayet ettiler.
43 yaşındaki dört çocuk annesi Rosmini Bado, doğrudan pirinç tarlalarına bakan ayaklı bir evde yaşıyor. Görüşlerine artık bacalar ve arazilerini çevreleyen beton bir duvar hakimdir – geçimlerini eritme işleminden sonra oraya atılan dumanı tüten çöp yığınlarından ayıran tek engel.
Bu yılın başlarında, ekinlerini ektikten kısa bir süre sonra, arazisi şiddetli bir fırtına tarafından sular altında kaldı. Fabrika yapılmadan önce suyu tahliye etmiş olabilir. Artık. Beton duvar, elektriği arsalarına geri yönlendirerek 18 milyon rupi (yaklaşık 1.200 ABD Doları) değerinde bir mahsulü yok etti.
Yerel halk toksinlerin her şeye karıştığı konusunda spekülasyon yaptığından, kendisi ve ailesinin göletlerde yetiştirdiği balıkların artık büyümediğini söyledi.
Kocası ve oğlu fabrikada iş bulamadı.
Sulawesi Nikel Kuşağı boyunca yerel işçiler, birçok denetçi de dahil olmak üzere Çinli meslektaşlarından çok daha az kazandıklarını biliyorlar.
İşçiler motosikletlerini çevredeki sokaklarda sürerken, renkleri rütbelerini gösteren baretler takıyorlar – giriş seviyesi için sarı, bir sonraki daha yüksek seviye için kırmızı, ardından mavi ve beyaz. Endonezyalıların neredeyse tamamen sarı giyinirken, mavi ve beyazın Çinli işçilere ayrıldığı dikkatlerden kaçmıyor.
Jamal, “Bu haksızlık” dedi. “Endonezyalı işçiler daha çok çalışırken, Çinli işçiler onlara sadece gösterip ne yapmaları gerektiğini söylüyor.”
Yerel işçilerin bazı şiddetli protestoları, polisin ve bir Endonezya askeri birliğinin sert müdahalesine yol açtı.
Morowali Endüstri Parkı’nda, Çinli işçiler artık şantiyeye kapatılmış durumda ve işverenleri, düşmanlık korkusuyla çevredeki topluluklara girmelerini yasaklıyor.
Morosi bölgesinde Çinli işçiler sık sık yerel dükkan ve restoranlara gitmeye devam ediyor, ancak işletme sahipleri işlerinin uzun sürmeyeceğinden korkuyor.
Restoran işletmecisi Bay Eno, “Korkuyorum” dedi. “Endonezyalı işçi ne kadar çok protesto ederse, o kadar az Çinli işçi öne çıkacak.”