TerraNova
New member
Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede yaptığı konuşmada, müsilaj meselesini birinci andan itibaren yakın takibe aldıklarını, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile TÜBİTAK ve öbür ilgili kurumları çabucak harekete geçirdiklerini söz etti.
Denizdeki gelişmeler mercek altına alınırken, karada da tüm atık su ve katı atık tesislerindeki kontrollere sürat verdiklerini vurgulayan Erdoğan, şunları söylemiş oldu:
“bir daha birkaç gün evvel bilim insanlarımızın, kurum temsilcilerimizin, sivil toplum kuruluşlarımızın ve belediye yetkililerinin iştirakiyle geniş kapsamlı bir istişare toplantısı Kocaeli’de düzenlendi. Marmara Denizi Muhafaza Hareket Planımızı da milletimizle paylaştık. Deniz paklığına ait genelgemizi de Marmara’daki vilayetlerimize gönderdik. Salı günü prestijiyle biroldukca farklı bölgede karadan ve denizden paklık çalışmalarına başlandı.”
Müsilaj probleminin tahliline yönelik akademik çalışmaların değerlendirildiği toplantının sonuç bildirgesi de yayımlandı.
Sonuç bildirgesi
Bildirgede, denizlerin biroldukça canlı için kusursuz bir ekosistem olmasının yanında insanlık için en kaliteli besin temin ambarları olarak bilindiği, ekolojik ve ekonomik değeri niçiniyle deniz kaynaklarının şuurlu kullanması ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasının büyük kıymet taşıdığı açıklandı.
İnsan kaynaklı tehditlerin yoğunluğu ve dağılımının şu anda insanlık tarihinde görülmemiş düzeylere ulaştığı vurgulanan bildirgede, şu tabirlere yer verildi:
“Marmara Denizi’nde son senelerda gerek insan kaynaklı gerek doğal birtakım baskılar mevcuttur. Bu baskıları oluşturan niçinler artan sıcaklık, oksijen azalması, okyanus asitlenmesi, karasal girdiler (atık su, besin elementi), çok avlanma, kirlilik, istilacı çeşitler, gemicilik faaliyetleri… Marmara Denizi’miz dört havza ile çevrelenmiştir. Toplam kıyı şeridi 240 kilometredir. Bilhassa, yüksek deniz suyu sıcaklığı, rüzgarsız ve sakin hava şartlarında ve yüksek karasal girdiler müsilaj yapıyı görme mümkünlüğünü artırmaktadır. Müsilaj yapı, dünya denizlerinde her yerde bulunabildiği üzere, Marmara Denizi’nde de gözlenmektedir. Marmara Denizi’nin bir iç deniz olması, dar geçitli boğazlar ile öteki denizlerle kontağının kısıtlı olması, bölgedeki artan nüfus yoğunluğu, kâfi seviyede arıtılmayan ve deşarjları kısmen denetimsiz yürütülen evsel ve endüstriyel atıklara maruz kalması, deniz tarama ve boşaltma faaliyetleri ile kıyı dolgu alanlarına bağlı habitat kaybı, çok ve denetimsiz avcılık ve iklim değişikliğine bağlı deniz suyu sıcaklıklarının artması üzere niçinlerle bu tek hücreli canlılar kendileri için değişen ortam şartlarına reaksiyon göstermeye başlamış, olağandan çok ve/veya süratli biçimde hücre içi organik yapıdaki sıvılarını boşaltma yoluna gitmişlerdir.”
Bildirgede, Marmara Denizi üzere yarı kapalı denizlerde daima olarak yapılan atık su boşaltımlarının kirletici yükü artırdığı ve bu durumun çok üretime sebep olabildiği söz edildi.
Bilhassa azot ve fosforca güçlü besin elementi girdisi ile dingin hava koşulları ve sıcaklık artışıyla tek hücreli canlıların sayısının ve müsilaja yol açan hücre içi salgısının çok arttığına dikkat çekilen bildirgede, şu tespitlere yer verildi:
“Çeşitli kirleticilerle güçlü müsilaj, deniz tabanına inerek bentik fauna ve floranın yapısını bozmakta ve orada yaşayan canlıların hayatını sonlandırmaktadır. Oluşan müsilajlı kitle içerisinde ağır metallerin de birikebilme oranı çok yüksektir. Ayrıyeten Marmara Denizi alt sularının oksijence pek yoksul olduğu düşünüldüğünde, organik maddece epey güçlü bu gerecin bakteriyel tüketim ile oksijenin daha da azalmasına niye olacağı bilinmektedir. Türkiye nüfusunun kıymetli bir kısmının Marmara Denizi’nin etrafındaki büyük vilayetlerde yaşaması, endüstriyel faaliyetlerin değerli bir kısmının bu bölgede bulunması, Karadeniz ülkelerinin deniz nakliyeciliğinde Marmara Denizi’ni kullanımı, az da olsa turizm maksatlı kullanılması Marmara Denizi’nin sosyo-ekonomik kıymetini de artırmaktadır. Çanakkale ve İstanbul boğazları ile bir arada Türk Boğazlar Sistemi’ni (TBS) oluşturan Marmara Denizi’nde bilhassa son senelerda artan deniz trafiği ve İstanbul Boğazı üzerinden gelen Karadeniz kökenli kirleticiler bu baskıyı daha da arttırmaktadır.”
Bildirgede, global ısınmanın tesiriyle bilhassa son 10 yılda Marmara Denizi yüzey ve alt katman sularının sıcaklığının daha süratli arttığı vurgulandı.
Deniz canlılarının gerilim kararı oluşturdukları müsilaj üzere çok tabiat olaylarının global ısınmayla 1950’li senelerdan itibaren öbür denizlerde olduğu üzere Marmara Denizi’nde de giderek artan çoğunlukla oluştuğunun gözlendiği belirtilen bildirgede, bu meselelerin gerçek anlaşılabilmesi için biroldukça farklı disiplinde uzman bilim beşerinin gerek müşahede gerekse öngörü kabiliyeti olan modellerle bu problemlere yaklaşması gerektiği aktarıldı.
Müsilaj üzere öngörülmesi sıkıntı sorunlar üzerine denizlerin oşinografisi yanlışsız anlaşılmadan tahlil önerisi sunma ve geliştirmenin mümkün olmadığına işaret edilen bildirgede, “Örneğin Marmara Denizi’nde uzun müddettir insan kaynaklı karasal girdilerden (besin tuzları, ağır metaller) ve iklim niçini ile denizde sıcaklık artışı ve akıntı sistemlerinde değişimlerden dolayı oksijen azalması artarak sürmekte ve birebir vakitte biyoçeşitlilik kaybı da deniz ekosistemini savunmasız bırakmaktadır ve müsilaj, ziyanlı alg artışı, deniz anası istilası, toplu balık vefatları üzere olayların yaşanması temelinde kaçınılmaz olmuştur.” sözleri kullanıldı.
Deniz ve su biliminin nazarance genç bir bilim bulunmasına karşın, bugün tabiat bilimleri ortasında ağır katkıya ve değere sahip bir bilim kısmı olarak ortaya çıktığı vurgulanan bildirgede, şunları kaydedildi:
“Deniz ve su biliminin bu süreçte temel bilim (fizik, kimya, biyoloji, matematik) takviyesi ve öteki iklim bilimleri (meteoroloji, klimatoloji, ekoloji, paleontoloji, vs.) ile maksat ve kapsam örtüşmesi artmıştır. bu biçimdece sağlanan bilgi ve yeteneklerle çevresel yönetişime katkıda bulunulmak suretiyle gelecekte de topluma hizmet edilecektir. Bu niçinle deniz bilimini geliştirme faaliyetleri bütünüyle geleceğe yatırımdır, hayat kaynağı denizlere bilimle sahip çıkmaktır. Denizler bütünlükçü biçimde çalışılmadığı sürece denizlerle ilgili karmaşık sorunlara tahlil getirmek mümkün değildir. Deniz ve su bilimleri üzere epey disiplinli ve yüksek teknoloji gerektiren alanlar, gerçek manada müşahede sistemleri, laboratuvarlar ve gemi üzere altyapılara muhtaçlık duyarlar. Deniz bilimlerinde sorunlar rutin izleme ötesinde interdisipliner çalışmalar konusunda uzmanlaşmış akademisyenler tarafınca ele alınarak tahlile ulaştırılabilir. Bu niçinle, deniz bilimleri ve su bilimleri alanlarının akademideki yeri daha da güçlendirilmelidir. Gezegenimizin yaşanabilirliğinde hayati bir rolü olan denizlerin bu rolü oynamasını sağlayan tüm süreçleri bütünleşik olarak kavrayabilen, araştırabilen ve yeni bilgiler üretebilen bilim insanlarının yetiştirilebilmesi değerlidir. YÖK’ün son senelerda ilgili lisans programlarına kaydolan öğrencilerin desteklenmesine yönelik teşebbüsleri daha ileri evrelere da taşınmalıdır.
Ekonomik kaynaklarıyla, kirlilik ve ekosistem sorunlarıyla, bütün sorumluluğu sadece bize ilişkin olan Marmara Denizi’nde yapılacak faaliyetlerin tamamının planlanmasında deniz ekosisteminin sağlıklı olması birinci planda tutularak bütün paydaşların faydasına olması gözetilmelidir. Marmara Denizi ekolojisi dayanıklılığını yitirmiştir ve dış etkenlere karşı muhafazasız bir hale gelmiştir. Müsilajın ötesinde Marmara Denizi’nde şu anda ziyanlı alg, deniz anası çok artışları, hidrogen sülfür oluşumu üzere riskler de bulunmaktadır. ötürüsıyla Marmara Denizi’nin sıhhatine yönelik bütüncül yaklaşımlar benimsenmelidir.”
“İzleme komitesi kurulmalıdır”
Toplantının sonuç bildirgesinde, acil durum teklifleriyle eğitim ve araştırmayla ilgili tekliflere de yer verildi. Acil durum teklifleri şöyle sıralandı:
“Marmara Denizi’nin tüm etrafı muhakkak bir plan dahilinde müdafaa bölgesi olarak ilan edilmelidir. Balıkçılık kesiminin yaşadığı kuvvetlikler acilen takip edilmelidir. Boğazda meydana gelebilecek kazalara karşı hareket planları oluşturulmalıdır. Gemilerin dümen kilitlenmesi, pervane kırılması üzere meseleler milletlerarası gemicilik ticaretini etkileyebilecektir. Atık suların arıtıldıktan daha sonra denize geri verilmemesi ve sulamada kullanılması sağlanmalıdır. Karasal kökenli girdiler, ileri biyolojik arıtımdan geçirildikten daha sonra derin deşarj yapılmalıdır. Müsilajın zamansal ve mekansal dağılımı belirlenerek, Marmara kıyılarındaki hareketli platformlarla reaktif oksijen dozlamasının araştırılarak yapılması temin edilmelidir. Mevcut arıtma tesislerinin ileri arıtım teknolojileri ile entegrasyonu sağlanmalıdır. Hususla ilgili bir izleme komitesi kurulmalıdır.”
Sonuç bildirgesinde “eğitim ve araştırmayla ilgili öneriler” başlığında şu değerlendirmeler yer aldı:
“100/2000 YÖK Doktora Programları’nda denizcilik ve su çalışmaları alanlarının bursiyer sayıları artırılmalıdır. Bu alanlar, proje davetlerinde öncelikli kapsama alınmalıdır. Araştırmaların daha geniş olarak fonlanması temin edilmelidir. Marmara Denizi’ne özel çalıştaylar düzenlenmeli, akademisyen ve öğrencilerin nizamlı bir ortaya gelmesine imkan verilmelidir. Araştırmalarda kullanılan gemilerin çok eski oluşu sebebiyle, deniz araştırmalarıyla ilgili gemi ve altyapıları desteklenmelidir. Deniz Bilim yüksek lisans ve doktora eğitimi, farkındalık/topluma hizmet çalışmaları ve uluslarasılaşmayı da içeren bütünleşik bir ‘Deniz Bilim Yükseköğretim Stratejisi’ ile Türkiye denizlerinin sağlıklı, sağlam ve mavi ekonomik kalkınmayı da destekleyici bir fonksiyonu olması sağlanmalıdır. Hem sağlıklı bir Marmara’ya ulaşmak için yeni kuşak akademisyenleri yetiştirmek birebir vakitte mavi iktisada geçişi desteklemek için gereken profesyonel insan muhtaçlığı, yüksek lisans, doktora, post-doktora eğitimini destekleyici siyasetlerin geliştirilmesi, ulusal ve memleketler arası değişim programlarının öğrenci ve akademisyenlikte desteklenmesi yoluyla karşılanmalıdır. Global ısınmanın önümüzdeki senelerda daha fazla olacağı göz önüne alınarak model, iddialar ve senaryolara göre öbür bütün faaliyetler hakkında tedbirler, özel önlemler alınmalıdır. Denizlerimizin korunması konusunda okullarda farkındalık çalışmaları ve vatandaşı bilgilendirme çalışmalarını yapan üniversitelerimizin sayıları artırılmalıdır. Marmara’ya komşu belediyeler daha fazla sorumluluk üstlenmeli, bilhassa arıtma ve atık konusunda yeni düzenlemeleri ve denetlemeleri devreye sokmalıdır.”
Denizdeki gelişmeler mercek altına alınırken, karada da tüm atık su ve katı atık tesislerindeki kontrollere sürat verdiklerini vurgulayan Erdoğan, şunları söylemiş oldu:
“bir daha birkaç gün evvel bilim insanlarımızın, kurum temsilcilerimizin, sivil toplum kuruluşlarımızın ve belediye yetkililerinin iştirakiyle geniş kapsamlı bir istişare toplantısı Kocaeli’de düzenlendi. Marmara Denizi Muhafaza Hareket Planımızı da milletimizle paylaştık. Deniz paklığına ait genelgemizi de Marmara’daki vilayetlerimize gönderdik. Salı günü prestijiyle biroldukca farklı bölgede karadan ve denizden paklık çalışmalarına başlandı.”
Müsilaj probleminin tahliline yönelik akademik çalışmaların değerlendirildiği toplantının sonuç bildirgesi de yayımlandı.
Sonuç bildirgesi
Bildirgede, denizlerin biroldukça canlı için kusursuz bir ekosistem olmasının yanında insanlık için en kaliteli besin temin ambarları olarak bilindiği, ekolojik ve ekonomik değeri niçiniyle deniz kaynaklarının şuurlu kullanması ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasının büyük kıymet taşıdığı açıklandı.
İnsan kaynaklı tehditlerin yoğunluğu ve dağılımının şu anda insanlık tarihinde görülmemiş düzeylere ulaştığı vurgulanan bildirgede, şu tabirlere yer verildi:
“Marmara Denizi’nde son senelerda gerek insan kaynaklı gerek doğal birtakım baskılar mevcuttur. Bu baskıları oluşturan niçinler artan sıcaklık, oksijen azalması, okyanus asitlenmesi, karasal girdiler (atık su, besin elementi), çok avlanma, kirlilik, istilacı çeşitler, gemicilik faaliyetleri… Marmara Denizi’miz dört havza ile çevrelenmiştir. Toplam kıyı şeridi 240 kilometredir. Bilhassa, yüksek deniz suyu sıcaklığı, rüzgarsız ve sakin hava şartlarında ve yüksek karasal girdiler müsilaj yapıyı görme mümkünlüğünü artırmaktadır. Müsilaj yapı, dünya denizlerinde her yerde bulunabildiği üzere, Marmara Denizi’nde de gözlenmektedir. Marmara Denizi’nin bir iç deniz olması, dar geçitli boğazlar ile öteki denizlerle kontağının kısıtlı olması, bölgedeki artan nüfus yoğunluğu, kâfi seviyede arıtılmayan ve deşarjları kısmen denetimsiz yürütülen evsel ve endüstriyel atıklara maruz kalması, deniz tarama ve boşaltma faaliyetleri ile kıyı dolgu alanlarına bağlı habitat kaybı, çok ve denetimsiz avcılık ve iklim değişikliğine bağlı deniz suyu sıcaklıklarının artması üzere niçinlerle bu tek hücreli canlılar kendileri için değişen ortam şartlarına reaksiyon göstermeye başlamış, olağandan çok ve/veya süratli biçimde hücre içi organik yapıdaki sıvılarını boşaltma yoluna gitmişlerdir.”
Bildirgede, Marmara Denizi üzere yarı kapalı denizlerde daima olarak yapılan atık su boşaltımlarının kirletici yükü artırdığı ve bu durumun çok üretime sebep olabildiği söz edildi.
Bilhassa azot ve fosforca güçlü besin elementi girdisi ile dingin hava koşulları ve sıcaklık artışıyla tek hücreli canlıların sayısının ve müsilaja yol açan hücre içi salgısının çok arttığına dikkat çekilen bildirgede, şu tespitlere yer verildi:
“Çeşitli kirleticilerle güçlü müsilaj, deniz tabanına inerek bentik fauna ve floranın yapısını bozmakta ve orada yaşayan canlıların hayatını sonlandırmaktadır. Oluşan müsilajlı kitle içerisinde ağır metallerin de birikebilme oranı çok yüksektir. Ayrıyeten Marmara Denizi alt sularının oksijence pek yoksul olduğu düşünüldüğünde, organik maddece epey güçlü bu gerecin bakteriyel tüketim ile oksijenin daha da azalmasına niye olacağı bilinmektedir. Türkiye nüfusunun kıymetli bir kısmının Marmara Denizi’nin etrafındaki büyük vilayetlerde yaşaması, endüstriyel faaliyetlerin değerli bir kısmının bu bölgede bulunması, Karadeniz ülkelerinin deniz nakliyeciliğinde Marmara Denizi’ni kullanımı, az da olsa turizm maksatlı kullanılması Marmara Denizi’nin sosyo-ekonomik kıymetini de artırmaktadır. Çanakkale ve İstanbul boğazları ile bir arada Türk Boğazlar Sistemi’ni (TBS) oluşturan Marmara Denizi’nde bilhassa son senelerda artan deniz trafiği ve İstanbul Boğazı üzerinden gelen Karadeniz kökenli kirleticiler bu baskıyı daha da arttırmaktadır.”
Bildirgede, global ısınmanın tesiriyle bilhassa son 10 yılda Marmara Denizi yüzey ve alt katman sularının sıcaklığının daha süratli arttığı vurgulandı.
Deniz canlılarının gerilim kararı oluşturdukları müsilaj üzere çok tabiat olaylarının global ısınmayla 1950’li senelerdan itibaren öbür denizlerde olduğu üzere Marmara Denizi’nde de giderek artan çoğunlukla oluştuğunun gözlendiği belirtilen bildirgede, bu meselelerin gerçek anlaşılabilmesi için biroldukça farklı disiplinde uzman bilim beşerinin gerek müşahede gerekse öngörü kabiliyeti olan modellerle bu problemlere yaklaşması gerektiği aktarıldı.
Müsilaj üzere öngörülmesi sıkıntı sorunlar üzerine denizlerin oşinografisi yanlışsız anlaşılmadan tahlil önerisi sunma ve geliştirmenin mümkün olmadığına işaret edilen bildirgede, “Örneğin Marmara Denizi’nde uzun müddettir insan kaynaklı karasal girdilerden (besin tuzları, ağır metaller) ve iklim niçini ile denizde sıcaklık artışı ve akıntı sistemlerinde değişimlerden dolayı oksijen azalması artarak sürmekte ve birebir vakitte biyoçeşitlilik kaybı da deniz ekosistemini savunmasız bırakmaktadır ve müsilaj, ziyanlı alg artışı, deniz anası istilası, toplu balık vefatları üzere olayların yaşanması temelinde kaçınılmaz olmuştur.” sözleri kullanıldı.
Deniz ve su biliminin nazarance genç bir bilim bulunmasına karşın, bugün tabiat bilimleri ortasında ağır katkıya ve değere sahip bir bilim kısmı olarak ortaya çıktığı vurgulanan bildirgede, şunları kaydedildi:
“Deniz ve su biliminin bu süreçte temel bilim (fizik, kimya, biyoloji, matematik) takviyesi ve öteki iklim bilimleri (meteoroloji, klimatoloji, ekoloji, paleontoloji, vs.) ile maksat ve kapsam örtüşmesi artmıştır. bu biçimdece sağlanan bilgi ve yeteneklerle çevresel yönetişime katkıda bulunulmak suretiyle gelecekte de topluma hizmet edilecektir. Bu niçinle deniz bilimini geliştirme faaliyetleri bütünüyle geleceğe yatırımdır, hayat kaynağı denizlere bilimle sahip çıkmaktır. Denizler bütünlükçü biçimde çalışılmadığı sürece denizlerle ilgili karmaşık sorunlara tahlil getirmek mümkün değildir. Deniz ve su bilimleri üzere epey disiplinli ve yüksek teknoloji gerektiren alanlar, gerçek manada müşahede sistemleri, laboratuvarlar ve gemi üzere altyapılara muhtaçlık duyarlar. Deniz bilimlerinde sorunlar rutin izleme ötesinde interdisipliner çalışmalar konusunda uzmanlaşmış akademisyenler tarafınca ele alınarak tahlile ulaştırılabilir. Bu niçinle, deniz bilimleri ve su bilimleri alanlarının akademideki yeri daha da güçlendirilmelidir. Gezegenimizin yaşanabilirliğinde hayati bir rolü olan denizlerin bu rolü oynamasını sağlayan tüm süreçleri bütünleşik olarak kavrayabilen, araştırabilen ve yeni bilgiler üretebilen bilim insanlarının yetiştirilebilmesi değerlidir. YÖK’ün son senelerda ilgili lisans programlarına kaydolan öğrencilerin desteklenmesine yönelik teşebbüsleri daha ileri evrelere da taşınmalıdır.
Ekonomik kaynaklarıyla, kirlilik ve ekosistem sorunlarıyla, bütün sorumluluğu sadece bize ilişkin olan Marmara Denizi’nde yapılacak faaliyetlerin tamamının planlanmasında deniz ekosisteminin sağlıklı olması birinci planda tutularak bütün paydaşların faydasına olması gözetilmelidir. Marmara Denizi ekolojisi dayanıklılığını yitirmiştir ve dış etkenlere karşı muhafazasız bir hale gelmiştir. Müsilajın ötesinde Marmara Denizi’nde şu anda ziyanlı alg, deniz anası çok artışları, hidrogen sülfür oluşumu üzere riskler de bulunmaktadır. ötürüsıyla Marmara Denizi’nin sıhhatine yönelik bütüncül yaklaşımlar benimsenmelidir.”
“İzleme komitesi kurulmalıdır”
Toplantının sonuç bildirgesinde, acil durum teklifleriyle eğitim ve araştırmayla ilgili tekliflere de yer verildi. Acil durum teklifleri şöyle sıralandı:
“Marmara Denizi’nin tüm etrafı muhakkak bir plan dahilinde müdafaa bölgesi olarak ilan edilmelidir. Balıkçılık kesiminin yaşadığı kuvvetlikler acilen takip edilmelidir. Boğazda meydana gelebilecek kazalara karşı hareket planları oluşturulmalıdır. Gemilerin dümen kilitlenmesi, pervane kırılması üzere meseleler milletlerarası gemicilik ticaretini etkileyebilecektir. Atık suların arıtıldıktan daha sonra denize geri verilmemesi ve sulamada kullanılması sağlanmalıdır. Karasal kökenli girdiler, ileri biyolojik arıtımdan geçirildikten daha sonra derin deşarj yapılmalıdır. Müsilajın zamansal ve mekansal dağılımı belirlenerek, Marmara kıyılarındaki hareketli platformlarla reaktif oksijen dozlamasının araştırılarak yapılması temin edilmelidir. Mevcut arıtma tesislerinin ileri arıtım teknolojileri ile entegrasyonu sağlanmalıdır. Hususla ilgili bir izleme komitesi kurulmalıdır.”
Sonuç bildirgesinde “eğitim ve araştırmayla ilgili öneriler” başlığında şu değerlendirmeler yer aldı:
“100/2000 YÖK Doktora Programları’nda denizcilik ve su çalışmaları alanlarının bursiyer sayıları artırılmalıdır. Bu alanlar, proje davetlerinde öncelikli kapsama alınmalıdır. Araştırmaların daha geniş olarak fonlanması temin edilmelidir. Marmara Denizi’ne özel çalıştaylar düzenlenmeli, akademisyen ve öğrencilerin nizamlı bir ortaya gelmesine imkan verilmelidir. Araştırmalarda kullanılan gemilerin çok eski oluşu sebebiyle, deniz araştırmalarıyla ilgili gemi ve altyapıları desteklenmelidir. Deniz Bilim yüksek lisans ve doktora eğitimi, farkındalık/topluma hizmet çalışmaları ve uluslarasılaşmayı da içeren bütünleşik bir ‘Deniz Bilim Yükseköğretim Stratejisi’ ile Türkiye denizlerinin sağlıklı, sağlam ve mavi ekonomik kalkınmayı da destekleyici bir fonksiyonu olması sağlanmalıdır. Hem sağlıklı bir Marmara’ya ulaşmak için yeni kuşak akademisyenleri yetiştirmek birebir vakitte mavi iktisada geçişi desteklemek için gereken profesyonel insan muhtaçlığı, yüksek lisans, doktora, post-doktora eğitimini destekleyici siyasetlerin geliştirilmesi, ulusal ve memleketler arası değişim programlarının öğrenci ve akademisyenlikte desteklenmesi yoluyla karşılanmalıdır. Global ısınmanın önümüzdeki senelerda daha fazla olacağı göz önüne alınarak model, iddialar ve senaryolara göre öbür bütün faaliyetler hakkında tedbirler, özel önlemler alınmalıdır. Denizlerimizin korunması konusunda okullarda farkındalık çalışmaları ve vatandaşı bilgilendirme çalışmalarını yapan üniversitelerimizin sayıları artırılmalıdır. Marmara’ya komşu belediyeler daha fazla sorumluluk üstlenmeli, bilhassa arıtma ve atık konusunda yeni düzenlemeleri ve denetlemeleri devreye sokmalıdır.”